Vervuiling is een groeiende bedreiging voor de volksgezondheid, met maar liefst één op de zes levens wereldwijd die verloren gaan door deze kwestie. Een recent onderzoek, gepubliceerd op 18 mei in het Lancet Planetary Health tijdschrift en uitgevoerd door de Global Alliance on Health and Pollution (GAHP), onthult een schokkende statistiek: jaarlijks sterven bijna 9 miljoen mensen door milieuschade.
Dit aantal is gelijk aan de totale bevolking van Londen, wat de dringende noodzaak voor milieubeheer onderstreept.
Ondanks een eerste rapport in 2017, blijven de inspanningen om gezondheidsproblemen gerelateerd aan vervuiling aan te pakken teleurstellend achter. De sterftecijfers door vervuiling overtreffen die van gewapende conflicten, terrorisme, malaria, HIV, tuberculose, middelenmisbruik en alcohol samen.
Veranderende vervuilingsbronnen en gezondheidsuitkomsten
Volgens het rapport zijn er aanzienlijke veranderingen opgetreden in de belangrijkste bijdragen aan gezondheidsproblemen door vervuiling. Verbeteringen in de watervoorziening en rioolbehandeling, evenals betere gezondheidszorg en antibiotica, hebben sinds 2000 geleid tot een afname van vervuilingsgerelateerde ziekten die verband houden met extreme armoede.
Echter, Joe Shaw, een expert op het gebied van chemische vervuiling aan de Indiana University en co-auteur van het rapport, waarschuwt dat deze winst wordt overschaduwd door een scherpe toename van moderne vormen van vervuiling als gevolg van economische ontwikkeling, industrialisatie en verstedelijking.
Het rapport wijst uit dat het aantal sterfgevallen door luchtvervuiling en giftige chemicaliën met 7% is gestegen sinds de laatste evaluatie, en zelfs met 66% sinds 2000. Van de 9 miljoen vroegtijdige sterfgevallen die jaarlijks aan vervuiling worden toegeschreven, is ongeveer 75% te wijten aan luchtvervuiling.
Giftige chemicaliën zijn verantwoordelijk voor 1,8 miljoen sterfgevallen, waarvan de helft het gevolg is van loodblootstelling.
Wereldwijde ongelijkheid in gezondheidsproblemen door vervuiling
Een ander belangrijk aspect dat in het rapport wordt belicht, is de scherpe ongelijkheid in gezondheid en milieu wereldwijd. Maar liefst 90% van de sterfgevallen door vervuiling vindt plaats in ontwikkelingslanden. Deze onevenredige impact is terug te voeren op factoren zoals verbranding van fossiele brandstoffen, ongecontroleerde industrialisatie, snelle verstedelijking, bevolkingsgroei en onvoldoende chemische veiligheidsreguleringen.
Deze situatie is slechts het topje van de ijsberg. Het rapport suggereert dat de totale gezondheidsimpact van vervuiling mogelijk aanzienlijk wordt onderschat door het gebrek aan uitgebreide data. Gezien de verwachtingen dat de wereldwijde chemische productie tegen 2030 zal verdubbelen, en tweederde daarvan plaatsvindt in ontwikkelingslanden, blijft de veiligheid van veel chemicaliën onvoldoende beoordeeld. Deze realiteit wijst op een mogelijke onderschatting van de gevolgen van blootstelling aan giftige chemicaliën.
De ongeziene gevaren van giftige chemicaliën
Richard Fuller, CEO van Pure Earth en hoofonderzoeker van de studie, wijst erop dat veel schadelijke stoffen, zoals kwik, PFAS, asbest, pesticiden en hormoonverstoorders, niet in de analyse zijn opgenomen vanwege onvoldoende data over hun wereldwijde impact. Experts geloven dat als een uitgebreide evaluatie van de totale chemische belasting zou plaatsvinden, het aantal sterfgevallen door giftige chemicaliën zo hoog als 4 miljoen zou kunnen zijn in plaats van de gerapporteerde 1,8 miljoen.
Rachael Kupka, uitvoerend directeur van GAHP, benadrukt dat veel van deze chemicaliën ernstige risico’s vormen voor de hersenfunctie, de integriteit van het immuunsysteem, de vruchtbaarheid en de zwangerschap, vaak leidend tot langdurige effecten. Kwetsbare bevolkingsgroepen, vooral kinderen, lopen een verhoogd risico. Blootstelling aan verkeer en luchtvervuiling is bijvoorbeeld in verband gebracht met verhoogde sterftecijfers door COVID-19 en influenza, terwijl loodblootstelling samenhangt met een verminderd IQ, hogere uitvalpercentages, verminderde economische productiviteit, cognitieve beperkingen en zelfs gewelddadig gedrag.
Oproep tot actie voor wereldwijde vervuilingsbestrijding
Ondanks de alarmerende statistieken en overweldigend bewijs dat vervuiling verband houdt met klimaatverandering en verlies van biodiversiteit, zijn de wereldwijde inspanningen om deze bedreiging voor de volksgezondheid aan te pakken verontrustend onvoldoende. Milieuverontreinigende stoffen houden zich niet aan grenzen; ze verspreiden zich via lucht, water, voedselketens en consumentenproducten. Toch wordt vervuiling vaak voornamelijk als een lokaal probleem gezien.
Om de alomtegenwoordige bedreiging van vervuiling tegen te gaan, is het cruciaal om de gegevensverzameling over giftige stoffen te verbeteren en de capaciteiten van landen, wetenschappers en risico-evaluators—vooral in ontwikkelingsregio’s—te versterken. Joe Shaw stelt dat de precisietoxicologie-methoden die zijn ontwikkeld onder het EU-gefinancierde PrecisionTox project zullen helpen om sterfgevallen en ziekten veroorzaakt door moderne vervuiling te voorkomen door de identificatie en mapping van giftige stoffen in het milieu te verbeteren.
Ondanks een eerste rapport in 2017, blijven de inspanningen om gezondheidsproblemen gerelateerd aan vervuiling aan te pakken teleurstellend achter. De sterftecijfers door vervuiling overtreffen die van gewapende conflicten, terrorisme, malaria, HIV, tuberculose, middelenmisbruik en alcohol samen.0