In de huidige wereld is vervuiling uitgegroeid tot een van de belangrijkste oorzaken van sterfte. Ongeveer één op de zes overlijdens wereldwijd is aan vervuiling gerelateerd. Recente bevindingen gepubliceerd in het Lancet Planetary Health tijdschrift laten zien dat jaarlijks ongeveer 9 miljoen mensen sterven door vervuilingsgerelateerde problemen, een aantal vergelijkbaar met de totale bevolking van Londen.
Deze verontrustende statistiek benadrukt de noodzaak voor meer bewustzijn en actie om ons milieu te beschermen.
Ondanks de bevindingen van een rapport uit 2017 dat de ernstige gevolgen van vervuiling beschrijft, is de situatie niet verbeterd. Sterker nog, het aantal sterfgevallen door vervuiling overtreft dat van conflicten, infectieziekten en middelenmisbruik samen.
De economische gevolgen zijn eveneens schokkend, met schattingen die aangeven dat vervuiling de wereldeconomie jaarlijks zo’n 4,6 biljoen dollar kost—dat komt neer op ongeveer 9 miljoen dollar per minuut.
De verschuivende bronnen van vervuiling
Recente onderzoeken wijzen op een aanzienlijke verandering in de belangrijkste bronnen van vervuiling.
Dankzij verbeteringen in watervoorziening en rioolwaterzuivering, evenals de vooruitgang in de gezondheidszorg en het gebruik van antibiotica, is het aantal vervuilingsgerelateerde sterfgevallen door extreme armoede sinds 2000 afgenomen. Maar deze vooruitgang wordt overschaduwd door een toename van moderne vormen van vervuiling, gedreven door economische groei, industriële expansie en verstedelijking.
Joe Shaw, een expert op het gebied van giftige chemische vervuiling van de Indiana University en mede-auteur van het rapport, wijst op deze zorgwekkende trend.
Stijgende luchtvervuiling en blootstelling aan giftige chemicaliën
Sinds de laatste beoordeling zijn de sterfgevallen die verband houden met luchtvervuiling en giftige chemicaliën met 7% en maar liefst 66% sinds 2000 toegenomen.
Van de 9 miljoen vroegtijdige sterfgevallen die jaarlijks aan vervuiling worden toegeschreven, is ongeveer 75% gerelateerd aan luchtkwaliteitsproblemen. Daarnaast dragen giftige chemicaliën bij aan 1,8 miljoen sterfgevallen per jaar, waarbij blootstelling aan lood goed is voor de helft van deze slachtoffers. Deze cijfers schetsen een somber beeld van de escalerende gezondheidscrisis als gevolg van vervuiling.
Wereldwijde ongelijkheden in vervuilingsgerelateerde sterfgevallen
Het rapport belicht ook de scherpe wereldwijde ongelijkheden die met vervuiling samenhangen. Een overweldigende 90% van de vervuilingsgerelateerde sterfgevallen komt voor in ontwikkelingslanden, grotendeels door factoren zoals de verbranding van fossiele brandstoffen, ongecontroleerde industriële activiteiten, snelle verstedelijking, bevolkingsgroei en onvoldoende chemisch beheer. Deze realiteit onderstreept de dringende noodzaak voor systemische veranderingen om deze ongelijkheden aan te pakken.
Het onderschatten van de werkelijke omvang van de effecten van vervuiling
Experts waarschuwen dat de volledige reikwijdte van de impact van vervuiling op de gezondheid mogelijk aanzienlijk wordt onderschat. Uitgebreide gegevensverzameling is essentieel om de vele manieren te begrijpen waarop chemicaliën onze omgeving binnendringen. Prognoses wijzen erop dat de wereldwijde chemische productie tegen 2030 zou kunnen verdubbelen, waarbij twee derde van deze productie uit ontwikkelingslanden komt. Verontrustend genoeg ondergaat slechts een fractie van deze chemicaliën grondige veiligheidsbeoordelingen, wat suggereert dat de gevolgen van blootstelling aan giftige chemicaliën waarschijnlijk veel ernstiger zijn dan de huidige statistieken onthullen.
Richard Fuller, CEO van Pure Earth en de hoofonderzoeker van de studie, benadrukt de noodzaak om een breder scala aan chemicaliën te evalueren, waaronder kwik, PFAS, asbest, pesticiden en hormoonverstorende stoffen. Het gebrek aan voldoende gegevens heeft onze mogelijkheid om hun wereldwijde impact nauwkeurig te beoordelen belemmerd. Veel experts geloven dat als we de volledige chemische belasting adequaat zouden kunnen evalueren, het dodental dat aan giftige chemicaliën is gekoppeld zou kunnen oplopen tot 4 miljoen in plaats van de huidige schatting van 1,8 miljoen.
Vulnerabele bevolkingsgroepen beschermen
Een andere belangrijke zorg die Rachael Kupka, uitvoerend directeur van de Global Alliance on Health and Pollution (GAHP), aanhaalt, is de blijvende impact van deze chemicaliën op kwetsbare bevolkingsgroepen, vooral kinderen. Blootstelling aan verontreinigende stoffen, waaronder verkeersemissies, correleert met hogere sterftecijfers door ademhalingsziekten zoals COVID-19 en influenza. Daarnaast is blootstelling aan lood gekoppeld aan lagere IQ-niveaus, hogere uitvalpercentages, verminderde productiviteit, cognitieve aandoeningen en zelfs gewelddadig gedrag.
Ondanks deze verontrustende cijfers en de onmiskenbare correlatie tussen vervuiling, klimaatverandering en biodiversiteitsverlies, blijft internationale actie onvoldoende. Terwijl het bewijs zich opstapelt dat vervuiling geen grenzen kent—en zich verspreidt via lucht, water en voedsel—blijven overheden het voornamelijk als een lokaal probleem beschouwen.
De noodzaak van wereldwijde samenwerking en actie
Een van de meest dringende uitdagingen is het verbeteren van de gegevensverzameling over giftige stoffen en het opbouwen van de capaciteiten van landen, wetenschappers en risicobeoordelaars, vooral in ontwikkelingsregio’s, om vervuiling effectief te monitoren, beheren en bestrijden. Joe Shaw merkt op dat de precisietoxicologie-methoden die worden ontwikkeld onder het door de EU gefinancierde PrecisionTox-project gericht zijn op het voorkomen van vervuilingsgerelateerde overlijdens en ziektes door onze mogelijkheid te verbeteren om giftige chemicaliën in de omgeving te identificeren en in kaart te brengen. De huidige methoden voor het detecteren van systemische toxiciteit zijn ontoereikend voor het aanpakken van dit enorme probleem, wat de samenwerking van onderzoekers uit vijftien Europese en Amerikaanse organisaties onder het PrecisionTox-initiatief cruciaal maakt.
Ondanks de bevindingen van een rapport uit 2017 dat de ernstige gevolgen van vervuiling beschrijft, is de situatie niet verbeterd. Sterker nog, het aantal sterfgevallen door vervuiling overtreft dat van conflicten, infectieziekten en middelenmisbruik samen. De economische gevolgen zijn eveneens schokkend, met schattingen die aangeven dat vervuiling de wereldeconomie jaarlijks zo’n 4,6 biljoen dollar kost—dat komt neer op ongeveer 9 miljoen dollar per minuut.0
