Jaarlijks leidt vervuiling tot de voortijdige dood van bijna 9 miljoen mensen, een aantal dat opvalt omdat het gelijkstaat aan de bevolking van een grote stad zoals Londen. Deze zorgwekkende statistiek benadrukt de dringende noodzaak voor beter milieubeheer. Een recent onderzoek, gepubliceerd op 18 mei in het tijdschrift Lancet Planetary Health, onder leiding van de Global Alliance on Health and Pollution (GAHP), onthult dat vervuiling verantwoordelijk is voor één op de zes sterfgevallen wereldwijd.
Dit roept op tot onmiddellijke actie.
Sinds het eerste rapport uit 2017 zijn de schadelijke effecten van vervuiling grotendeels onveranderd gebleven. Het aantal doden door vervuiling overstijgt de sterfgevallen als gevolg van oorlog, terrorisme, malaria, hiv, tuberculose, drugsoverdoses en alcohol samen.
De financiële last van vervuiling is enorm, met jaarlijkse kosten van ongeveer $4,6 biljoen, wat neerkomt op $9 miljoen die elke minuut verloren gaat.
Veranderende bronnen van vervuiling en hun gevolgen
Uit recent onderzoek blijkt dat de belangrijkste bronnen van vervuiling aanzienlijk zijn verschoven.
Verbeteringen in de watervoorziening en rioolwaterzuivering, samen met betere gezondheidszorg en het gebruik van antibiotica, hebben sinds 2000 bijgedragen aan een afname van door vervuiling gerelateerde sterfgevallen en ziekten die verband houden met extreme armoede. Toch wijst Joe Shaw, een expert op het gebied van toxische chemische vervuiling van Indiana University en mede-auteur van het rapport, erop dat deze vooruitgang wordt overschaduwd door een dramatische stijging van moderne vormen van vervuiling, die verband houden met economische ontwikkeling, industrialisatie en stedelijke uitbreiding.
De toenemende dreiging van luchtvervuiling
Sinds de laatste evaluatie is het aantal sterfgevallen door luchtvervuiling en giftige stoffen met 7%<\/strong> gestegen. Dit is een schokkende 66%<\/strong> stijging sinds het begin van deze eeuw. Van de jaarlijks 9 miljoen<\/strong> voortijdige sterfgevallen door milieuvervuiling, is luchtvervuiling verantwoordelijk voor ongeveer 75%<\/strong> van deze gevallen.
Giftige chemicaliën veroorzaken 1,8 miljoen sterfgevallen<\/strong>, waarvan de helft te wijten is aan blootstelling aan lood<\/strong>.
Het rapport benadrukt ook de grote ongelijkheden in gezondheids- en milieusituaties wereldwijd. Maar liefst 90%<\/strong> van de sterfgevallen door vervuiling vindt plaats in ontwikkelingslanden. Dit komt voornamelijk door de grootschalige verbranding van fossiele brandstoffen, ongecontroleerde industriële groei, snelle verstedelijking, bevolkingsgroei en onvoldoende regelgeving voor chemicaliën.
Uitdagingen en toekomstige implicaties<\/h2>
Deze verontrustende statistieken lijken slechts het topje van de ijsberg te raken. Het rapport wijst erop dat de algehele impact van vervuiling op de volksgezondheid mogelijk veel groter is, als er meer uitgebreide gegevens beschikbaar zouden zijn. De verwachting is dat de wereldwijde chemische productie tegen 2030 zal verdubbelen, waarbij twee derde van deze productie plaatsvindt in ontwikkelingslanden. Verontrustend is dat een minimaal deel van deze chemicaliën grondig is getest op veiligheid. Dit suggereert dat de gevolgen van toxische chemische vervuiling waarschijnlijk onderbelicht zijn.
Aandacht voor de chemische belasting
Richard Fuller, CEO van Pure Earth en leider van het onderzoek, wijst erop dat veel gevaarlijke chemicaliën—zoals kwik, PFAS, asbest, pesticiden en hormoonverstoorders—niet in de analyse zijn opgenomen. Dit komt door een gebrek aan voldoende data om hun wereldwijde impact te evalueren. Experts zijn van mening dat een uitgebreide beoordeling van de totale chemische belasting kan aantonen dat het aantal sterfgevallen door vervuiling kan oplopen tot 4 miljoen, in plaats van de geschatte 1,8 miljoen.
Bovendien merkt Rachael Kupka, uitvoerend directeur van GAHP, op dat veel van deze chemicaliën aanzienlijke risico’s met zich meebrengen voor de ontwikkeling van de hersenen, de immunfunctie, de vruchtbaarheid en de zwangerschap, met blijvende gevolgen. Het is opvallend dat blootstelling aan verkeer en luchtvervuiling in verband is gebracht met verhoogde sterftecijfers door ziekten zoals COVID-19 en influenza. Daarnaast heeft blootstelling aan lood een correlatie met lagere IQ-niveaus, hogere schooluitvalpercentages, verminderde economische productiviteit, cognitieve beperkingen en zelfs geweld.
Dringende behoefte aan actie
Ondanks deze verontrustende cijfers en de onmiskenbare relatie tussen vervuiling, klimaatverandering en verlies van biodiversiteit, zijn wereldwijde inspanningen om deze dringende volksgezondheidscrisis aan te pakken minimaal gebleven. Vervuiling wordt vaak gezien als een lokaal probleem, maar deze stoffen reizen over grenzen heen via lucht, water, de voedselketen en consumentproducten.
Een van de belangrijkste uitdagingen is de noodzaak voor verbeterde gegevensverzameling over toxische stoffen. Daarnaast is het cruciaal dat landen, wetenschappers en risicobeoordelaars, vooral in ontwikkelingsregio’s, hun capaciteiten versterken om vervuiling effectief te monitoren, beheren en bestrijden. Joe Shaw benadrukt dat de precisietoxologie technieken, ontwikkeld onder het EU-financieringsproject PrecisionTox, gericht zijn op het verminderen van sterfgevallen en ziektes die verband houden met moderne vervuiling. Dit gebeurt door toxische chemicaliën in de omgeving beter te identificeren en in kaart te brengen.
De lucht- en chemische vervuiling vormen een universele bedreiging. Dit vraagt om dringende aandacht en samenwerking wereldwijd. Volgens onderzoekers is een snelle overgang van fossiele brandstoffen naar schone, duurzame energiebronnen noodzakelijk. Daarnaast pleiten zij voor meer financiële steun van overheden en sponsors voor het monitoren en beheren van vervuiling. Het is cruciaal om vervuiling te voorkomen en de gezondheid te beschermen, zowel nationaal als internationaal, terwijl we ook de uitdagingen van klimaatverandering en biodiversiteitsverlies aanpakken.