Elk jaar sterven ongeveer 9 miljoen mensen door de gevolgen van vervuiling. Dit aantal komt overeen met de bevolking van een grote stad zoals Londen. Deze verontrustende statistiek is gepubliceerd in een studie van de Global Alliance on Health and Pollution (GAHP) in het Lancet Planetary Health tijdschrift.
Vervuiling is inmiddels vastgesteld als de oorzaak van één op de zes sterfgevallen wereldwijd, wat de dringende noodzaak voor betere milieubeheer onderstreept.
Sinds het eerste rapport in 2017 zijn de schadelijke effecten van vervuiling niet significant afgenomen. De jaarlijkse sterfgevallen door vervuiling overschrijden de gecombineerde doden door oorlog, terrorisme, malaria, HIV, tuberculose, drugsgebruik en alcohol.
Onderzoekers schatten dat de economische schade door vervuiling enorm is, met een kostenpost van ongeveer $4,6 biljoen per jaar. Dit komt neer op zo’n $9 miljoen per minuut.
Veranderende bronnen van vervuiling en de gevolgen
De recente bevindingen wijzen op een duidelijke verschuiving in de belangrijkste oorzaken van vervuilingsgerelateerde gezondheidsproblemen.
Verbeteringen in de watervoorziening en riolering, samen met betere toegang tot gezondheidszorg en het gebruik van antibiotica, hebben sinds 2000 de sterfgevallen door extreme armoede aanzienlijk verminderd. Echter, deze vooruitgang wordt overschaduwd door een sterke toename van moderne vervuilingsvormen die verband houden met economische groei, industriële ontwikkeling en verstedelijking.
Joe Shaw, een expert op het gebied van toxische chemische vervuiling van de Indiana University en co-auteur van het rapport, maakt zich zorgen dat deze verbeteringen worden overschaduwd door nieuwere, complexere vormen van vervuiling.
Stijgende sterfgevallen door luchtvervuiling en giftige chemicaliën
Volgens het laatste rapport zijn de sterfgevallen door luchtvervuiling en giftige chemicaliën met 7% gestegen sinds de laatste beoordeling en zelfs met 66% sinds 2000. Van de 9 miljoen voortijdige sterfgevallen door milieuvuiling is maar liefst 75% gerelateerd aan luchtvervuiling. Daarnaast zijn giftige chemicaliën verantwoordelijk voor 1,8 miljoen sterfgevallen per jaar, waarvan een aanzienlijk deel te wijten is aan loodblootstelling.
De wereldwijde ongelijkheid in vervuilingsgerelateerde gezondheidsproblemen
De gegevens benadrukken ook een verontrustende ongelijkheid in gezondheid en milieu wereldwijd. Maar liefst 90% van de sterfgevallen door vervuiling vinden plaats in ontwikkelingslanden, veroorzaakt door factoren zoals de verbranding van fossiele brandstoffen, ongecontroleerde industriële activiteiten, snelle verstedelijking en een gebrek aan effectieve chemische beheersingsbeleid. Deze situatie is slechts het topje van de ijsberg van een veel groter probleem.
Het rapport waarschuwt dat de algehele impact van vervuiling op de gezondheid waarschijnlijk veel groter is dan momenteel begrepen. Zonder de mogelijkheid om uitgebreidere gegevens te verzamelen over de routes die chemicaliën door onze omgeving volgen, blijft de ware omvang van de gezondheidscrisis door vervuiling verborgen. Prognoses suggereren dat de wereldwijde productie van chemicaliën tegen 2030 zal verdubbelen, waarbij twee derde van deze productie plaatsvindt in ontwikkelingslanden. Verontrustend is dat slechts een klein deel van deze stoffen adequaat is getest op veiligheid, wat betekent dat de gevolgen van giftige chemische vervuiling mogelijk ernstig worden onderschat.
De onzichtbare gevaren van ongecontroleerde chemicaliën
Richard Fuller, CEO van Pure Earth en leider van het onderzoeksteam, wees erop dat talloze gevaarlijke chemicaliën, waaronder kwik, PFAS (per- en polyfluoroalkylstoffen), asbest, pesticiden en hormoonverstoorders, zijn uitgesloten van deze analyse vanwege onvoldoende gegevens om hun wereldwijde impact te beoordelen. Veel experts geloven dat als we in staat waren om de totale chemische belasting nauwkeurig te evalueren, het aantal sterfgevallen door giftige chemicaliën zou kunnen stijgen naar 4 miljoen in plaats van de huidige schatting van 1,8 miljoen.
Rachael Kupka, Executive Director van GAHP, benadrukte verder de kritieke aard van blootstelling aan deze chemicaliën, die schadelijke effecten hebben op de hersenontwikkeling, het immuunsysteem, de vruchtbaarheid en de zwangerschapsuitkomsten. Deze blootstellingen hebben blijvende gevolgen, vooral voor kwetsbare groepen zoals kinderen. Zo wordt blootstelling aan luchtvervuiling in verband gebracht met hogere sterftecijfers door ziekten zoals COVID-19 en griep, terwijl loodblootstelling wordt geassocieerd met lagere IQ-niveaus en hogere uitvalpercentages op scholen.
De oproep tot dringende wereldwijde actie
Ondanks deze alarmerende statistieken en de onmiskenbare verbanden tussen vervuiling, klimaatverandering en verlies van biodiversiteit, is er onvoldoende wereldwijde actie ondernomen om deze dringende volksgezondheidscrisis aan te pakken. Milieuverontreinigende stoffen houden zich niet aan grenzen; ze verplaatsen zich via lucht, water, de voedselvoorziening en consumentenproducten, en toch wordt vervuiling nog steeds voornamelijk als een lokaal probleem behandeld.
Het aanpakken van vervuiling op wereldwijde schaal vereist het verzamelen van uitgebreidere gegevens over toxines en het vergroten van de capaciteit van landen, wetenschappers en risicobeoordelaars, vooral in ontwikkelingsgebieden, om vervuiling effectief te monitoren en te beheersen. Joe Shaw merkte op dat het PrecisionTox project, gefinancierd door de EU, gericht is op het ontwikkelen van geavanceerde toxicologie-methoden om sterfgevallen en ziektes die verband houden met moderne vervuiling te helpen voorkomen door betere strategieën te bieden voor het identificeren en in kaart brengen van giftige chemicaliën in de omgeving.
Sinds het eerste rapport in 2017 zijn de schadelijke effecten van vervuiling niet significant afgenomen. De jaarlijkse sterfgevallen door vervuiling overschrijden de gecombineerde doden door oorlog, terrorisme, malaria, HIV, tuberculose, drugsgebruik en alcohol. Onderzoekers schatten dat de economische schade door vervuiling enorm is, met een kostenpost van ongeveer $4,6 biljoen per jaar. Dit komt neer op zo’n $9 miljoen per minuut.0