In de moderne digitale wereld hebben influencers een aanzienlijke invloed, vooral op jongeren. Dit fenomeen roept echter zorgen op wanneer reclame niet duidelijk als zodanig wordt herkend. Een consortium van zestien Europese consumentenorganisaties, waaronder de Consumentenbond, heeft nu het initiatief genomen om strengere regels te eisen die gericht zijn op transparantie in influencer marketing.
De invloed van influencers kan zowel positief als negatief zijn. Aan de ene kant kunnen ze consumenten helpen bij het maken van keuzes, maar aan de andere kant kan hun gebrek aan transparantie leiden tot misleiding. Dit is vooral problematisch voor kwetsbare groepen zoals kinderen en tieners, die vaak moeite hebben om commerciële boodschappen te onderscheiden van persoonlijke aanbevelingen.
Onderzoek naar influencer marketing
De recent gepubliceerde studie heeft zich gericht op de effecten van influencer marketing in verschillende sectoren, zoals fast fashion, ongezonde voeding en crypto-investeringen. De resultaten zijn zorgwekkend: het merendeel van de onderzochte berichten bevatte geen duidelijke melding dat het om betaalde samenwerkingen ging.
Dit gebrek aan transparantie creëert een gevaarlijke situatie waarin jongeren worden blootgesteld aan misleidende informatie.
De rol van influencers bij fast fashion
Een significant probleem bij de promotie van fast fashion is dat influencers vaak hun commerciële banden verbergen. Ze presenteren kleding als trendy en betaalbaar, terwijl ze in werkelijkheid bijdragen aan een cultuur van wegwerpkleding.
Door volgers aan te spreken met termen als ‘mijn vrienden’, creëren ze een emotionele band die de indruk wekt dat deze aanbevelingen oprecht zijn, terwijl het in feite om commerciële boodschappen gaat.
Door middel van video’s zoals ‘hauls’ en ’try-on’-sessies worden jonge consumenten aangemoedigd om grote hoeveelheden kleding aan te schaffen zonder na te denken over de ecologische en ethische implicaties.
Dit leidt niet alleen tot een negatieve impact op het milieu, maar ook tot gezondheidsrisico’s, zoals aangetoond door onderzoek van Greenpeace naar gevaarlijke stoffen in kleding van merken als SHEIN.
De impact van ongezonde voeding
Net als bij fast fashion, gebruiken influencers ook emotionele marketingtechnieken om ongezonde voedingsmiddelen aan te prijzen. Merken als Coca-Cola en McDonald’s maken gebruik van humor en herkenbare formats om hun producten aantrekkelijk te maken voor jongeren. Deze marketingstrategieën spelen in op gevoelens van plezier en saamhorigheid, waardoor jongeren de berichten als authentieke aanbevelingen beschouwen.
Onvoldoende transparantie in voedingsadvertenties
Uit het onderzoek bleek dat slechts een derde van de posts over ongezonde voeding een correcte vermelding van de betaalde samenwerking bevatte. Veel berichten werden gepresenteerd als persoonlijke tips, wat bijdraagt aan de verwarring onder consumenten. Het is een zorgwekkende trend dat deze berichten vaak worden gekoppeld aan goede doelen of sportevenementen, waardoor het lijkt alsof de merken maatschappelijk verantwoord opereren, terwijl ze in werkelijkheid ongezonde producten promoten.
Risico’s van crypto-invloed
Influencers die zich richten op financiële producten, zoals cryptovaluta, zijn ook een bron van zorg. Vaak zonder de juiste kennis of vergunning, geven deze ‘finfluencers’ het verkeerde idee dat ze betrouwbaar financieel advies geven. Dit leidt tot onrealistische verwachtingen bij consumenten die niet goed op de hoogte zijn van de risico’s die gepaard gaan met de crypto-markt.
De huidige wetgeving blijft achter bij de snelle ontwikkelingen in influencer marketing. Hoewel sommige landen al beperkende maatregelen hebben genomen, ontbreekt er een uniforme aanpak binnen de Europese Unie. Dit leidt tot een gebrek aan toezicht en handhaving, waardoor influencers en merken de regels vaak aan hun laars lappen.
De roep om verandering
Om deze problematiek aan te pakken, pleiten de consumentenorganisaties voor een aantal belangrijke maatregelen. Dit omvat een duidelijke definitie van influencer marketing, een verplichte en uniforme aanduiding van betaalde posts, en gezamenlijke aansprakelijkheid tussen merken, influencers en bureaus. Tevens wordt er een verbod op influencerreclame voor producten met hoge risico’s, zoals junkfood voor kinderen en crypto, voorgesteld.
De invloed van influencers kan zowel positief als negatief zijn. Aan de ene kant kunnen ze consumenten helpen bij het maken van keuzes, maar aan de andere kant kan hun gebrek aan transparantie leiden tot misleiding. Dit is vooral problematisch voor kwetsbare groepen zoals kinderen en tieners, die vaak moeite hebben om commerciële boodschappen te onderscheiden van persoonlijke aanbevelingen.0