De afgelopen jaren groeit de bezorgdheid over de gezondheid van kinderen die zijn geboren uit spermadonoren uit Denemarken. Dit speelt met name in Nederland, waar twee derde van de kinderen die via zaaddonatie zijn verwekt, gebruikmaakt van Deens sperma. Deze trend is vooral populair bij alleenstaande moeders en lesbische koppels, die via goed georganiseerde Deense websites het benodigde sperma bestellen.
Het sperma wordt vervolgens naar klinieken in Nederland verzonden voor gebruik.
Recent zijn er alarmerende berichten naar buiten gekomen over een specifieke Deense donor, bekend als ‘Kjeld’, die een ernstige genetische mutatie heeft. Deze mutatie verhoogt het risico op verschillende soorten kanker bij de kinderen die uit zijn donatie zijn geboren.
De situatie heeft geleid tot een reeks waarschuwingen van de Deense autoriteiten naar andere landen, waaronder Nederland.
Genetische risico’s voor donorkinderen
Volgens de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) zijn er in de afgelopen jaren maar liefst 161 waarschuwingen over problematische spermadonoren vanuit Denemarken ontvangen.
Dit jaar alleen al zijn er achttien donoren als risicovol beoordeeld, maar het blijft onduidelijk hoeveel gezinnen daadwerkelijk zijn geïnformeerd over de mogelijke risico’s.
De IGJ houdt geen actieve controle over de communicatie van klinieken met de betrokken partijen.
Dit roept vragen op over hoe ouders en donorkinderen worden ingelicht over de gezondheidsrisico’s die gepaard gaan met het gebruik van bepaald sperma. Is er niet meer transparantie en verantwoordelijkheidsbesef van de betrokken klinieken nodig?
Concrete voorbeelden van risico’s
In België zijn recentelijk meer risico’s van andere Deense donoren bekendgemaakt die ook in Nederland actief zijn. De zorgen omvatten aandoeningen zoals slechthorendheid, blindheid, en ernstige heupdysplasie, evenals een scala aan auto-immuunziekten en metabole aandoeningen. Dit benadrukt de noodzaak voor zorgvuldige screening van donoren en de risico’s die zij met zich meebrengen.
De Stichting Donorkind roept op tot strengere controles en een tijdelijk verbod op het gebruik van buitenlands sperma totdat de situatie grondig is onderzocht. Van der Meer van de stichting stelt dat ouders en donoren moeten worden geïnformeerd over de gezondheid van de donoren, vooral als er sprake is van bekende genetische risico’s.
Internationale gevolgen en verantwoordelijkheden
De situatie rondom de Deense spermadonor heeft niet alleen gevolgen voor Nederland, maar ook voor andere Europese landen. Onderzoek toont aan dat het sperma van deze donor in totaal 197 kinderen heeft verwekt in verschillende landen. Dit is het resultaat van een uitgebreide samenwerking tussen 14 Europese nieuwsorganisaties die de zaak hebben onderzocht.
De Europese Sperma Bank heeft toegegeven dat het probleem met de donor te maken heeft met een genetische mutatie in het TP53-gen, dat essentieel is voor het voorkomen van kanker. Het risico op het ontwikkelen van kanker voor deze kinderen is aanzienlijk, met een kans van wel 90% om verschillende soorten kanker te ontwikkelen gedurende hun leven. Deze schokkende onthulling vraagt om een heroverweging van de huidige praktijken binnen de zaadbanksector.
Reacties van ouders en medische experts
Ouders van kinderen geboren uit deze donor zijn bezorgd en voelen zich in de steek gelaten. Een moeder uit Frankrijk, die een kind heeft dat is verwekt met het risicozaad, laat weten dat zij geen wrok koestert tegen de donor, maar dat het onacceptabel is dat zij geen veilige en betrouwbare optie is aangeboden. De impact van deze ontdekking is verstrekkend, en ouders moeten nu leven met de constante vrees dat hun kinderen op een dag met de gevolgen van deze genetische mutatie geconfronteerd zullen worden.
Medische experts, zoals genetici en oncologen, hebben hun bezorgdheid geuit over de huidige praktijken in de sperma- en fertiliteitsindustrie. Er is een dringende behoefte aan striktere richtlijnen en betere screeningprocessen voor spermadonoren om de veiligheid van toekomstige generaties te waarborgen.
Recent zijn er alarmerende berichten naar buiten gekomen over een specifieke Deense donor, bekend als ‘Kjeld’, die een ernstige genetische mutatie heeft. Deze mutatie verhoogt het risico op verschillende soorten kanker bij de kinderen die uit zijn donatie zijn geboren. De situatie heeft geleid tot een reeks waarschuwingen van de Deense autoriteiten naar andere landen, waaronder Nederland.0