De nieuwe premier van Japan, Sanae Takaichi, heeft met haar recente beslissing om een vergadering om 03.00 uur ’s nachts te beleggen, veel stof doen opwaaien. Dit incident heeft niet alleen de aandacht getrokken vanwege het tijdstip, maar ook omdat het een dieper liggend probleem aan de oppervlakte brengt: de overwerkcultuur in Japan.
Takaichi, die aantrad als de eerste vrouwelijke premier van het land, heeft altijd gepleit voor een sterke werkethiek en lijkt de traditionele normen nog verder te willen versterken.
De nachtelijke vergadering en de reacties
Op een vroege vrijdagmorgen arriveerde Takaichi op haar kantoor om zich voor te bereiden op een belangrijke begrotingsvergadering die later die dag gepland stond.
Haar beslissing om haar team om 03.00 uur bijeen te roepen, leidde tot een golf van kritiek, vooral omdat ze zelf aangaf slechts twee tot vier uur per nacht te slapen. Dit leidde tot bezorgdheid over de gevolgen voor haar gezondheid en de druk die ze op haar medewerkers uitoefende.
De verdediging van Takaichi
Bij een vraag in het parlement over haar vroege komst, gaf Takaichi aan dat haar faxmachine thuis defect was, waardoor ze genoodzaakt was om naar het officiële verblijf te gaan. Ze verontschuldigde zich voor het ongemak dat ze haar medewerkers had bezorgd, maar velen beschouwden deze uitleg als onvoldoende.
Critici, waaronder voormalig premier Yoshihiko Noda, beschuldigden haar van onverantwoordelijk leiderschap en wezen erop dat geen enkele leider zijn of haar team zou moeten dwingen om op zulke ongewone tijden te werken.
De gevolgen van de Japanse werkcultuur
De situatie rond Takaichi roept belangrijke vragen op over de bredere context van de Japanse werkcultuur, die vaak wordt gekarakteriseerd door karoshi, wat letterlijk ‘dood door overwerk’ betekent.
Dit fenomeen heeft in het verleden al geleid tot tragische gevallen, zoals dat van de 24-jarige Matsuri Takahashi, die zelfmoord pleegde nadat ze maandenlang overwerkte. Haar dood leidde tot landelijke verontwaardiging en resulteerde in de invoering van de Workstyle Reform Act, die werknemers moest beschermen tegen overmatige werkuren.
De impact van Takaichi’s beleid
Takaichi’s aanpak kan een terugkeer naar de traditionele Japanse normen betekenen, die eerder hebben bijgedragen aan de hoge werkdruk in het land. Haar uitspraken over het afschaffen van de term werk-levensbalans geven aan dat ze niet van plan is de huidige cultuur van overwerk uit te dagen. Dit kan de weg vrijmaken voor een verdere verslechtering van de arbeidsomstandigheden, vooral nu Japan te maken heeft met een vergrijzende bevolking en een krimpende beroepsbevolking.
Een nieuwe politieke realiteit
Takaichi’s verkiezing als eerste vrouwelijke premier markeert een belangrijk keerpunt in de Japanse politiek, maar haar leiderschap wordt nu beproefd door zowel interne als externe druk. Haar regering, die is gevormd na een historische overwinning, heeft te maken met allerlei uitdagingen, waaronder stijgende levensonderhoudskosten en de noodzaak van sociale hervormingen. De manier waarop ze deze kwesties aanpakt, zal niet alleen haar politieke toekomst bepalen, maar ook de richting van Japan in het algemeen.
De kritiek op Takaichi benadrukt niet alleen de noodzaak van verandering in de Japanse werkcultuur, maar ook de verantwoordelijkheid die leiders hebben om een gezonde werkomgeving te bevorderen. Het is een uitdaging die ze zal moeten aangaan, wil ze de steun van zowel haar medewerkers als het publiek behouden.