Milieuvervuiling eist jaarlijks miljoenen levens
Milieuvervuiling eist jaarlijks ongeveer 9 miljoen levens, een verbijsterend aantal dat gelijkstaat aan de totale bevolking van Londen. Een recente studie, gepubliceerd in Lancet Planetary Health en uitgevoerd onder de vlag van de Global Alliance on Health and Pollution (GAHP), toont aan dat milieuvervuiling nu verantwoordelijk is voor één op de zes sterfgevallen wereldwijd.
Deze verontrustende statistiek roept op tot meer aandacht voor milieubeheer en bewustwording.
Sinds de publicatie van het eerste rapport in 2017 is het aantal sterfgevallen door vervuiling niet significant verminderd. Het aantal doden door vervuiling overtreft de gecombineerde doden door oorlogen, terrorisme, malaria, HIV, tuberculose, drugsoverdoses en alcoholgerelateerde incidenten.
Ook de economische impact van vervuiling is zorgwekkend, met een geschatte kostenpost van maar liefst $4,6 biljoen per jaar. Dit komt neer op ongeveer $9 miljoen per minuut.
Veranderingen in vervuilingsbronnen en gezondheidsimplicaties
Nieuw onderzoek toont aan dat er een opvallende verschuiving heeft plaatsgevonden in de belangrijkste bronnen van vervuiling.
Verbeteringen in watervoorziening en rioolwaterzuivering, samen met vooruitgang in de gezondheidszorg en het gebruik van antibiotica, hebben het aantal sterfgevallen door vervuiling als gevolg van extreme armoede sinds 2000 aanzienlijk verminderd. Toch, zoals Joe Shaw, een expert op het gebied van giftige chemische vervuiling aan de Indiana University, opmerkt, wordt deze daling overschaduwd door een dramatische toename van moderne vormen van vervuiling die verband houden met economische groei, industrialisatie en stedelijke ontwikkeling.
Overlijden door luchtvervuiling en giftige stoffen is met 7% gestegen ten opzichte van het vorige rapport en zelfs met 66% sinds 2000. Van de jaarlijks 9 miljoen voortijdige sterfgevallen door milieuvervuiling, is luchtvervuiling verantwoordelijk voor 75% hiervan. Giftige chemicaliën, goed voor ongeveer 1,8 miljoen doden, zijn vooral gerelateerd aan blootstelling aan lood, dat alleen al verantwoordelijk is voor de helft van deze cijfers.
De ongelijkheid van de gevolgen van vervuiling
Het rapport belicht ook de grote wereldwijde gezondheids- en milieuongelijkheden. Maar liefst 90% van de sterfgevallen door vervuiling vindt plaats in ontwikkelingslanden. De belangrijkste boosdoeners zijn de verbranding van fossiele brandstoffen, ongecontroleerde industrialisatie, ongeorganiseerde verstedelijking en snelle bevolkingsgroei. Deze problemen worden vaak verergerd door inadequate chemische beheersbeleid in deze regio’s.
Dit is slechts het topje van de ijsberg. De uitgebreide impact van vervuiling op de gezondheid is waarschijnlijk veel groter dan we nu beseffen. Dit geldt vooral als er meer gegevens beschikbaar zouden zijn om de routes van chemicaliën in het milieu te analyseren. Met de voorspellingen dat de wereldwijde chemische productie tegen 2030 kan verdubbelen, en twee derde daarvan in ontwikkelingslanden plaatsvindt, is de urgentie om chemische veiligheid aan te pakken groot. Verontrustend is dat slechts een klein deel van deze stoffen voldoende veiligheidsproeven heeft ondergaan.
Ondergewaardeerde risico’s en toenemende zorgen
Richard Fuller, CEO van Pure Earth en leider van de studie, wijst erop dat veel schadelijke chemicaliën, zoals kwik, PFAS, asbest, pesticiden en hormoonverstoorders, niet in deze analyse zijn meegenomen. Dit komt door een gebrek aan gegevens om hun wereldwijde impact te beoordelen. Experts zijn van mening dat, als er een uitgebreide evaluatie van de totale chemische belasting zou plaatsvinden, het aantal doden zou kunnen oplopen tot 4 miljoen in plaats van de huidige schatting van 1,8 miljoen.
Bovendien wijst Rachael Kupka, uitvoerend directeur van GAHP, op de bredere gevolgen van blootstelling aan chemicaliën. Dit kan schadelijk zijn voor de ontwikkeling van de hersenen, de immuunfunctie, de vruchtbaarheid en de zwangerschap, met blijvende gevolgen. Kwetsbare groepen, vooral kinderen, lopen een verhoogd risico. Zo is blootstelling aan luchtvervuiling in verband gebracht met hogere sterftecijfers door ziekten zoals COVID-19 en griep. Daarnaast wordt blootstelling aan lood geassocieerd met lagere IQ’s, hogere schooluitval, verminderde economische productiviteit, cognitieve achteruitgang en zelfs gewelddadig gedrag.
Oproep tot actie en wereldwijde samenwerking
Ondanks de verontrustende statistieken en de duidelijke verbanden tussen vervuiling, klimaatverandering en verlies van biodiversiteit, blijven wereldwijde inspanningen om deze publieke gezondheidscrisis aan te pakken achterblijven. Vervuiling wordt vaak gezien als een lokaal probleem, maar bewijs toont aan dat verontreinigende stoffen geen grenzen respecteren; ze verspreiden zich via lucht, water, voedselketens en consumentenproducten.
Een belangrijke uitdaging is het verzamelen van meer uitgebreide gegevens over toxines en het versterken van de capaciteiten van landen, wetenschappers en risicobeoordelaars, vooral in ontwikkelingslanden, om vervuiling te monitoren, te beheren en aan te pakken. Zoals Joe Shaw opmerkt, zullen de precisietoxicologiemechanismen die worden ontwikkeld in het kader van het EU-gefinancierde PrecisionTox-project helpen om sterfgevallen en ziektes veroorzaakt door moderne vervuiling te voorkomen door de identificatie en mapping van giftige stoffen in het milieu te verbeteren.
Lucht- en chemische vervuiling vormen een ernstige bedreiging voor de wereldgezondheid. Dit vraagt om dringende aandacht en samenwerking op internationaal niveau. Onderzoekers pleiten voor een snelle overstap van fossiele brandstoffen naar schone, duurzame energiebronnen. Tevens wordt er opgeroepen tot meer financiële steun van overheden en sponsors voor het monitoren en beheren van vervuiling.
Het is cruciaal om vervuiling te voorkomen en de gezondheid te beschermen, zowel nationaal als internationaal. Dit moet hand in hand gaan met het aanpakken van klimaatverandering en het verlies van biodiversiteit. Alleen zo kunnen we werken aan een gezondere toekomst.