Elk jaar verliezen ongeveer 9 miljoen mensen hun leven door de schadelijke effecten van vervuiling. Dit is een verbijsterend cijfer dat gelijk staat aan de totale bevolking van Londen. Een recente studie, gepubliceerd in het Lancet Planetary Health op 18 mei, uitgevoerd onder auspiciën van de Global Alliance on Health and Pollution (GAHP), toont aan dat vervuiling tegenwoordig verantwoordelijk is voor één op de zes sterfgevallen wereldwijd.
Deze alarmerende statistiek is een wake-upcall om de bescherming van het milieu serieus te nemen.
Sinds de publicatie van het eerste rapport in 2017 is de sombere realiteit van vervuilingsgerelateerde sterfgevallen nauwelijks verbeterd. Sterker nog, het aantal doden door vervuiling overstijgt dat van oorlogen, terrorisme, malaria, hiv, tuberculose en de gecombineerde effecten van drugs en alcohol.
Veranderende bronnen van vervuiling en de gevolgen<\/h2>
Volgens de auteurs van dit recente onderzoek is er een opmerkelijke verschuiving zichtbaar in de belangrijkste bronnen van vervuiling. Verbeterde watervoorzieningen en riolering, evenals vooruitgangen in antibiotica en gezondheidszorg, hebben bijgedragen aan een daling van de sterftecijfers door vervuiling die samenhangt met extreme armoede sinds het jaar 2000.
Toch worden deze verbeteringen overschaduwd door een scherpe toename van moderne vormen van vervuiling, gedreven door economische ontwikkeling, industrialisatie en stedelijke groei. Joe Shaw, een expert in de contaminatie door giftige chemicaliën van de Indiana University en mede-auteur van het rapport, benadrukt dat de afname van sterfgevallen door traditionele vervuilingsbronnen volledig teniet is gedaan door de opkomst van nieuwe verontreinigende stoffen.
De toenemende toll van luchtvervuiling
Volgens recente bevindingen zijn de sterfgevallen door luchtvervuiling en giftige chemicaliën met 7% gestegen sinds de laatste beoordeling. Vergeleken met het jaar 2000 is dit een schokkende toename van 66%. Van de 9 miljoen vroegtijdige sterfgevallen die jaarlijks aan milieuvervuiling worden toegeschreven, is luchtvervuiling verantwoordelijk voor maar liefst 75% van deze gevallen.
Daarnaast zijn giftige chemicaliën goed voor ongeveer 1,8 miljoen sterfgevallen, waarbij loodblootstelling verantwoordelijk is voor de helft van deze doden.
Wereldwijde ongelijkheden in de impact van vervuiling
Het rapport benadrukt ook aanzienlijke ongelijkheden in gezondheids- en milieueffecten op wereldschaal. Maar liefst 90% van de sterfgevallen door vervuiling vindt plaats in ontwikkelingslanden. Dit komt voornamelijk door factoren zoals de verbranding van fossiele brandstoffen, ongecontroleerde industriële activiteiten, snelle verstedelijking, bevolkingsgroei en een gebrek aan effectieve regelgeving voor chemisch beheer in deze regio’s.
De werkelijke effecten van vervuiling onderschatten
Deze cijfers kunnen echter slechts de top van de ijsberg<\/em> vertegenwoordigen. Het rapport wijst erop dat de gezondheidsimpact van vervuiling aanzienlijk ondergewaardeerd kan zijn, vooral als we meer uitgebreide gegevens verzamelen over de manieren waarop chemicaliën zich in het milieu verplaatsen. Verwachtingen tonen aan dat de wereldwijde chemische productie tegen 2030 zou kunnen verdubbelen, waarbij twee derde van deze productie uit ontwikkelingslanden komt. Verontrustend is dat slechts een klein deel van deze stoffen voldoende veiligheidstests heeft ondergaan, wat wijst op een mogelijke onderschatting van de gevolgen van blootstelling aan giftige chemicaliën.<\/p>
Richard Fuller, CEO van Pure Earth, benadrukt dat vele schadelijke chemicaliën, zoals kwik, PFAS, asbest, pesticiden en hormoonverstoorders, niet zijn opgenomen in deze analyse. Dit komt door een gebrek aan gegevens om hun wereldwijde impact te beoordelen. Experts waarschuwen dat, als we de totale chemische belasting nauwkeurig konden meten, het dodental zou kunnen oplopen tot 4 miljoen in plaats van de eerder gerapporteerde 1,8 miljoen.
Bescherming van kwetsbare bevolkingsgroepen
Rachael Kupka, directeur van GAHP, benadrukt de dringende noodzaak om de schadelijke effecten van verschillende chemicaliën op de hersenontwikkeling, het immuunsysteem en de reproductieve gezondheid aan te pakken. Dit geldt vooral voor kinderen, die extra kwetsbaar zijn. Zo is er een verband gevonden tussen blootstelling aan luchtvervuiling en een verhoogd risico op overlijden door COVID-19 en griep. Daarnaast is blootstelling aan lood in verband gebracht met lagere IQ-niveaus, hogere uitvalpercentages op scholen, verminderde economische productiviteit, cognitieve beperkingen en zelfs geweld.
Ondanks de schokkende statistieken en de onmiskenbare verbanden tussen vervuiling, klimaatverandering en verlies van biodiversiteit, blijft de mondiale actie om deze bedreiging voor de volksgezondheid aan te pakken onvoldoende. Er is steeds meer bewijs dat verontreinigende stoffen geen grenzen respecteren; zij verspreiden zich via lucht, water, de voedselketen en consumentenproducten. Toch wordt vervuiling vaak als een lokaal probleem beschouwd.
Oproep tot wereldwijde samenwerking
Een van de grootste uitdagingen waar we momenteel voor staan, is het verbeteren van de gegevensverzameling over giftige stoffen. Daarnaast is het essentieel dat landen, onderzoekers en risicobeoordelaars, vooral in ontwikkelingsgebieden, de capaciteit opbouwen om vervuiling effectief te monitoren en te beheersen. Joe Shaw benadrukt dat de nauwkeurige toxicologie methoden die worden ontwikkeld binnen het EU-gefinancierde PrecisionTox-project<\/strong> een cruciale rol zullen spelen. Deze methoden helpen ons om doden en ziekten die samenhangen met moderne vervuiling te voorkomen. Ze verbeteren namelijk onze mogelijkheden om giftige chemicaliën in het milieu te identificeren en in kaart te brengen.<\/p>
Om lucht- en chemische vervuiling tegen te gaan, is wereldwijde aandacht en samenwerking dringend nodig. Onderzoekers pleiten voor een snelle overstap van fossiele brandstoffen naar schone, duurzame energiebronnen. Maar dat is niet alles: ze vragen ook om meer financiële steun van overheden en sponsors voor initiatieven die gericht zijn op het monitoren en beheersen van vervuiling.
Bovendien is het cruciaal om vervuiling te voorkomen en de gezondheid te beschermen, zowel op nationaal als internationaal niveau. Dit gaat hand in hand met het aanpakken van klimaatverandering en het verlies van biodiversiteit. Hoe kunnen we deze uitdagingen samen aangaan?