De gezondheid van de bossen en bodems in Nederland staat onder grote druk, blijkt uit verontrustende rapporten van de Wetenschappelijke Klimaatraad (WKR). Deze ecosystemen zijn cruciaal voor het klimaatbeleid van ons land, ons dagelijks leven en de economie. Toch hebben ze het momenteel zwaar te verduren.
De gevolgen van climate change en de snelle achteruitgang van biodiversiteit maken de situatie urgent.
Recente bevindingen tonen aan dat de bossen en bodems de afgelopen twee jaar onterecht hard hebben gereageerd op de stijgende temperaturen. Dit roept zorgen op, omdat deze ecosystemen een belangrijke rol spelen in het verminderen van de effecten van klimaatverandering.
Ze absorberen ongeveer 30% van de door mensen veroorzaakte CO₂-uitstoot. Zonder hun bijdrage zou de wereldwijde temperatuurstijging al meer dan 1,5 graden Celsius zijn geweest. Voor 2023 en 2024 wijzen de prognoses echter op een verontrustende afname van hun vermogen om koolstof op te slaan.
Kwetsbaarheid van ecosystemen voor extreme weersomstandigheden
Deze ontwikkelingen wijzen erop dat bossen en bodems gevoeliger zijn voor extreme weersomstandigheden dan eerder werd gedacht. Hoewel het nog te vroeg is om dit als een blijvende trend te bestempelen, benadrukt de WKR dat deze ecosystemen lijden onder chronische stress door factoren zoals ontbossing, de toenemende vraag naar hout en de zorgwekkende afname van biodiversiteit.
Gevolgen voor klimaatdoelstellingen
De WKR stelt dat nieuwe wetenschappelijke inzichten moeten worden geïntegreerd in klimaatvoorspellingen en milieubeleid. Het negeren van deze bevindingen kan leiden tot onaangename verrassingen in de toekomst. De Raad waarschuwt: “Als bossen en bodems minder effectief zijn in het absorberen en vasthouden van CO₂, wordt het steeds moeilijker om klimaatdoelen te bereiken.
Bovendien blijft de beschikbaarheid van duurzame biomassa onzeker, terwijl de vraag blijft stijgen.” Daarnaast vereist het herstel van natuurlijke habitats meer inspanningen in een veranderend klimaat, terwijl gezonde ecosystemen beter bestand zijn tegen dergelijke veranderingen.
Strategieën voor behoud en herstel
Volgens de WKR kan het beschermen en herstellen van de natuur gerealiseerd worden door een combinatie van duurzame landbouwpraktijken, het herhydrateren van veengebieden en landgebruik dat aansluit bij de hydrogeologische en klimatologische kenmerken van de regio. Door deze strategieën toe te passen, kan de veerkracht van deze vitale ecosystemen worden versterkt, terwijl tegelijkertijd de dringende kwestie van klimaatverandering wordt aangepakt.
Wereldwijde acties ter bescherming van tropische bossen
Op internationaal niveau kunnen ook concrete acties worden ondernomen. Het verminderen van import, export en gebruik van onhoudbare producten zoals soja, palmpalmolie en ongereguleerde houtsoorten kan aanzienlijk bijdragen aan de bescherming van vele tropische bossen wereldwijd. De onderlinge verbondenheid van lokale en mondiale ecosystemen benadrukt het belang van verantwoord consumptiegedrag.
De bevindingen van de WKR zijn een oproep tot onmiddellijke actie met betrekking tot de staat van onze bossen en bodems. Door hun problemen te erkennen en effectieve strategieën te implementeren, is er hoop voor het herstel van deze ecosystemen. Ze zijn cruciaal in de strijd tegen klimaatverandering en het behoud van biodiversiteit. De samenwerking van lokale en internationale inspanningen is essentieel om de overleving van deze vitale hulpbronnen voor toekomstige generaties te waarborgen.
