In de huidige wereld vormt vervuiling een aanzienlijke bedreiging voor de gezondheid van mensen. Wereldwijd draagt het bij aan één op de zes sterfgevallen. Elk jaar overlijden ongeveer negen miljoen mensen aan ziekten die rechtstreeks verband houden met milieuvervuiling, een verbijsterend aantal dat vergelijkbaar is met de bevolking van een grote stad zoals Londen.
Een recent onderzoek, gepubliceerd in het Lancet Planetary Health tijdschrift en uitgevoerd door de Global Alliance on Health and Pollution (GAHP), belicht dit urgente probleem en roept op tot betere milieubeheer.
Sinds de publicatie van de eerste rapporten in 2017 is de alarmerende trend van gezondheidsrisico’s door vervuiling niet afgenomen.
In feite overtreft het aantal sterfgevallen door vervuiling de gecombineerde doden door conflicten, terrorisme en diverse ziekten zoals malaria en HIV. De economische gevolgen zijn even zorgwekkend, met schattingen die vervuiling jaarlijks een schadepost van maar liefst $4,6 biljoen toeschrijven, wat neerkomt op bijna $9 miljoen per minuut.
De veranderende oorzaken van vervuiling
Opmerkelijk is dat recent onderzoek een significante verschuiving in de belangrijkste oorzaken van vervuiling aangeeft. Verbeteringen in watervoorziening en rioolwaterzuivering, evenals betere toegang tot gezondheidszorg en het gebruik van antibiotica, hebben bijgedragen aan een afname van sterfgevallen door vervuiling gerelateerd aan extreme armoede sinds 2000.
Echter, experts zoals Joe Shaw van de Indiana University wijzen erop dat deze vooruitgang overschaduwd wordt door een toename van moderne vervuilingsbronnen door economische groei, industriële ontwikkeling en snelle verstedelijking.
Trends in luchtvervuiling en giftige stoffen
Volgens het rapport zijn sterfgevallen gerelateerd aan luchtvervuiling en giftige chemicaliën met 7% toegenomen sinds de laatste evaluatie en met maar liefst 66% sinds 2000.
Van de negen miljoen voortijdige sterfgevallen die jaarlijks aan milieuvervuiling worden toegeschreven, is ongeveer 75% gerelateerd aan slechte luchtkwaliteit. Ondertussen zijn giftige chemicaliën verantwoordelijk voor ongeveer 1,8 miljoen sterfgevallen, waarbij loodblootstelling alleen al verantwoordelijk is voor de helft van deze tragedies.
Wereldwijde ongelijkheden in gezondheidseffecten door vervuiling
Het rapport behandelt ook de scherpe wereldwijde gezondheidsongelijkheden die door vervuiling worden verergerd. Een verbijsterende 90% van de sterfgevallen door vervuiling doet zich voor in ontwikkelingslanden, grotendeels als gevolg van de verbranding van fossiele brandstoffen, ongecontroleerde industrialisatie, snelle stedelijke groei, bevolkingsgroei en gebrekkige chemische regelgeving. Deze factoren creëren een gevaarlijke omgeving voor kwetsbare bevolkingsgroepen, wat de dringende behoefte aan gerichte interventies benadrukt.
De verborgen gevaren van chemische blootstelling
Deze analyse raakt echter waarschijnlijk slechts de oppervlakte van de werkelijke impact van vervuiling op de gezondheid. Zoals in het rapport wordt gesteld, zijn de uitgebreide effecten van vervuiling waarschijnlijk veel groter dan de huidige gegevens suggereren. De wereldwijde productie van chemicaliën wordt naar verwachting tegen 2030 verdubbeld, waarbij tweederde van deze productie plaatsvindt in ontwikkelingsregio’s. Alarmerend is dat slechts een fractie van deze chemicaliën grondig op veiligheid is getest, wat impliceert dat de gevolgen van blootstelling aan giftige chemicaliën mogelijk aanzienlijk worden onderschat.
Volgens Richard Fuller, CEO van Pure Earth en leider van de studie, werden veel gevaarlijke stoffen zoals kwik, PFAS en asbest niet in de analyse opgenomen vanwege een gebrek aan uitgebreide gegevens om hun wereldwijde effecten te beoordelen. Experts waarschuwen dat een grondigere evaluatie van de chemische belasting zou kunnen onthullen dat het aantal sterfgevallen door vervuiling dichter bij vier miljoen ligt in plaats van de eerder genoemde 1,8 miljoen.
Bovendien benadrukt Rachael Kupka, uitvoerend directeur van GAHP, de langdurige gevolgen van chemische blootstelling op de gezondheid, vooral met betrekking tot neurologische functies, vruchtbaarheid en zwangerschapsuitkomsten. Kinderen zijn bijzonder kwetsbaar, aangezien verkeer en luchtvervuiling zijn gekoppeld aan hogere sterftecijfers door ademhalingsziekten zoals COVID-19 en influenza, terwijl blootstelling aan lood samenhangt met een verlaagd IQ en hogere uitvalpercentages.
Actie ondernemen tegen vervuiling
Ondanks deze alarmerende statistieken en de onmiskenbare verbindingen tussen vervuiling, klimaatverandering en biodiversiteitsverlies blijven wereldwijde inspanningen om deze volksgezondheidscrisis aan te pakken onvoldoende. Vervuiling wordt vaak beschouwd als een lokaal probleem, waarbij de grensoverschrijdende aard ervan wordt verwaarloosd. Dit laat verontreinigende stoffen zich verspreiden via lucht, water en voedselketens.
Een van de grootste uitdagingen is het verbeteren van de gegevensverzameling over giftige stoffen en het opbouwen van capaciteit in ontwikkelingslanden voor het monitoren en beheren van vervuiling. Joe Shaw merkt op dat het PrecisionTox project, gefinancierd door de EU, tot doel heeft geavanceerde toxicologie-methoden te ontwikkelen die helpen bij het identificeren en in kaart brengen van giftige chemicaliën in het milieu, zodat vervuiling gerelateerde sterfgevallen en ziekten kunnen worden voorkomen.
Sinds de publicatie van de eerste rapporten in 2017 is de alarmerende trend van gezondheidsrisico’s door vervuiling niet afgenomen. In feite overtreft het aantal sterfgevallen door vervuiling de gecombineerde doden door conflicten, terrorisme en diverse ziekten zoals malaria en HIV. De economische gevolgen zijn even zorgwekkend, met schattingen die vervuiling jaarlijks een schadepost van maar liefst $4,6 biljoen toeschrijven, wat neerkomt op bijna $9 miljoen per minuut.0