Het probleem van vervuiling heeft alarmwekkende proporties aangenomen. Wereldwijd sterft ongeveer één op de zes mensen als gevolg van de schadelijke effecten van milieuvervuiling. Recente bevindingen, gepubliceerd in het Lancet Planetary Health tijdschrift, onthullen dat naar schatting negen miljoen mensen jaarlijks overlijden door vervuiling.
Dit aantal staat gelijk aan de gehele bevolking van Londen en benadrukt de ernst van de crisis waarmee we worden geconfronteerd.
Hoewel de eerste rapporten over vervuiling al in 2017 verschenen, is de situatie sindsdien niet veel verbeterd. De onderzoekers van het recente rapport, uitgevoerd onder de vlag van de Global Alliance on Health and Pollution (GAHP), constateren dat de sterfgevallen door vervuiling hoger zijn dan die door conflicten, terrorisme en verschillende ziekten, waaronder malaria en HIV.
De verschuiving in vervuilingsbronnen
Vanaf het begin van de millennium is er een duidelijke verschuiving in de belangrijkste bronnen van vervuiling waarneembaar. Verbeterde toegang tot schoon water en betere afvalwaterbehandeling hebben geleid tot een afname van vervuilingsgerelateerde sterfgevallen die verband houden met extreme armoede.
Echter, deze vooruitgang wordt overschaduwd door een alarmerende toename van moderne vormen van vervuiling, gerelateerd aan economische groei, industriële expansie en stadsuitbreiding. Joe Shaw, een expert op het gebied van toxische chemische vervuiling van de Indiana University en co-auteur van het rapport, uitte zijn bezorgdheid over deze verontrustende trend.
Recente statistieken tonen aan dat sterfgevallen door luchtvervuiling en giftige stoffen met 7% zijn gestegen sinds de laatste beoordeling, met een verbijsterende toename van 66% sinds 2000. Ongeveer 75% van de negen miljoen voortijdige sterfgevallen als gevolg van vervuiling per jaar is gerelateerd aan luchtvervuiling, terwijl giftige chemicaliën verantwoordelijk zijn voor 1,8 miljoen sterfgevallen, waarbij blootstelling aan lood een belangrijke oorzaak is.
Ongelijkheden in gezondheidsimpact door vervuiling
Het rapport benadrukt ook een zorgwekkende ongelijkheid in de gezondheidsuitkomsten gerelateerd aan vervuiling, waarbij 90% van de vervuilingsgerelateerde sterfgevallen zich voordoen in ontwikkelingslanden. Factoren die bijdragen aan deze crisis zijn de verbranding van fossiele brandstoffen, ongecontroleerde industrialisatie, snelle verstedelijking en bevolkingsgroei, gecombineerd met ontoereikende reguleringskaders voor chemisch beheer.
Deze alarmerende situatie kan echter slechts het topje van de ijsberg zijn. Het rapport suggereert dat de totale gezondheidsimpact van vervuiling mogelijk sterk wordt onderschat vanwege beperkte data. Aangezien de wereldwijde chemische productie naar verwachting tegen 2030 zal verdubbelen, met een toenemend aandeel in ontwikkelingslanden, zullen de risico’s van onvoldoende geteste chemicaliën naar verwachting toenemen.
Onzichtbare gevaren van giftige chemicaliën
Richard Fuller, CEO van Pure Earth en de hoofdauteur van de studie, wijst erop dat tal van gevaarlijke stoffen, zoals kwik, PFAS, asbest, pesticiden en hormoonverstoorders, niet in deze analyse zijn opgenomen vanwege een gebrek aan uitgebreide data. Experts geloven dat als we de volledige omvang van chemische blootstelling adequaat zouden kunnen beoordelen, het dodental zo hoog als vier miljoen zou kunnen zijn in plaats van de gerapporteerde 1,8 miljoen.
Rachael Kupka, uitvoerend directeur van GAHP, benadrukte de langdurige gevolgen van blootstelling aan giftige chemicaliën, vooral voor kwetsbare groepen zoals kinderen. Langdurige blootstelling aan luchtvervuiling en verkeersemissies is in verband gebracht met verhoogde sterftecijfers door ademhalingsziekten zoals COVID-19 en influenza, terwijl blootstelling aan lood correlaties vertoont met lagere IQ’s, hogere uitvalpercentages, verminderde economische productiviteit, cognitieve beperkingen en verhoogd geweld.
Wereldwijde reactie en de noodzaak van actie
Ondanks de alarmerende statistieken en de onmiskenbare link tussen vervuiling, klimaatverandering en biodiversiteitsverlies, blijft wereldwijde actie onvoldoende. Het is duidelijk dat verontreinigende stoffen geen grenzen respecteren—ze verspreiden zich via lucht, water, de voedselketen en consumptiegoederen—maar vervuiling wordt voornamelijk als een lokaal probleem behandeld.
Een van de meest urgente uitdagingen is de noodzaak om meer gegevens te verzamelen over chemische toxines en de capaciteit van landen, onderzoekers en risico-evaluatoren te vergroten, vooral in ontwikkelingsgebieden, om vervuiling te monitoren en te beheersen. Joe Shaw merkte op dat de precisietoxicologiemethoden die worden ontwikkeld als onderdeel van het door de EU gefinancierde PrecisionTox-project, aanzienlijk kunnen bijdragen aan het voorkomen van sterfgevallen en ziekten als gevolg van moderne vervuiling door het verbeteren van de identificatie en mapping van giftige chemicaliën in het milieu.
Hoewel de eerste rapporten over vervuiling al in 2017 verschenen, is de situatie sindsdien niet veel verbeterd. De onderzoekers van het recente rapport, uitgevoerd onder de vlag van de Global Alliance on Health and Pollution (GAHP), constateren dat de sterfgevallen door vervuiling hoger zijn dan die door conflicten, terrorisme en verschillende ziekten, waaronder malaria en HIV.0
