De verontrustende statistieken over vervuiling wijzen op een aanzienlijke bedreiging voor de wereldgezondheid. Jaarlijks overlijden ongeveer 9 miljoen mensen aan gezondheidsproblemen die verband houden met milieuvervuiling, een aantal dat vergelijkbaar is met de totale bevolking van Londen. Een recente studie, gepubliceerd in het Lancet Planetary Health tijdschrift onder toezicht van de Global Alliance on Health and Pollution (GAHP), benadrukt dat vervuiling nu verantwoordelijk is voor één op de zes sterfgevallen wereldwijd.
Dit onderstreept de dringende noodzaak om de zorg voor het milieu prioriteit te geven.
Ondanks de publicatie van eerste rapporten in 2017, is de situatie met betrekking tot gezondheidsproblemen door vervuiling niet wezenlijk verbeterd. De sterfgevallen door vervuiling overtreffen die door conflicten, terrorisme, malaria, HIV, tuberculose, middelenmisbruik en alcohol samen.
De economische lasten van vervuiling worden geschat op ongeveer 4,6 biljoen dollar per jaar, wat neerkomt op een verbijsterende 9 miljoen dollar per minuut.
Veranderende bronnen van vervuiling en de gevolgen
Recent onderzoek toont een opmerkelijke verandering in de belangrijkste bronnen van vervuiling aan.
Verbeteringen in watervoorziening en rioolwaterzuivering, evenals vooruitgangen in de gezondheidszorg en antibioticagebruik, hebben bijgedragen aan een daling van de sterfgevallen en ziekten door vervuiling die samenhangen met extreme armoede sinds 2000. Joe Shaw, een expert in giftige chemicaliën van de Indiana University en mede-auteur van het rapport, merkt echter op dat de vooruitgang wordt overschaduwd door een toename van moderne vormen van vervuiling die verband houden met economische ontwikkeling, industriële groei en stedelijke uitbreiding.
Stijgende sterfte door luchtvervuiling en giftige chemicaliën
De studie onthult dat het aantal sterfgevallen dat kan worden toegeschreven aan luchtvervuiling en gevaarlijke chemicaliën met 7% is gestegen sinds de laatste evaluatie en met maar liefst 66% sinds 2000.
Opmerkelijk is dat 75% van de 9 miljoen voortijdige sterfgevallen die jaarlijks aan milieuvervuiling zijn verbonden, te maken heeft met luchtkwaliteitsproblemen, terwijl giftige chemicaliën verantwoordelijk zijn voor 1,8 miljoen sterfgevallen, waarvan blootstelling aan lood de helft van deze sterfgevallen voor zijn rekening neemt.
Wereldwijde ongelijkheden in de gevolgen van vervuiling voor de gezondheid
Het rapport werpt ook licht op de scherpe contrasten in gezondheids- en milieuegaliteit over de wereld. Maar liefst 90% van de sterfgevallen door vervuiling vindt plaats in ontwikkelingslanden, voornamelijk als gevolg van factoren zoals de verbranding van fossiele brandstoffen, ongecontroleerde industrialisatie, snelle verstedelijking, bevolkingsgroei en onvoldoende of ineffectieve regulering van chemicaliën. Deze omstandigheden dragen bij aan een ernstige gezondheidscrisis die kwetsbare bevolkingsgroepen onevenredig hard treft.
De onzichtbare impact van chemische blootstelling
Dit probleem is slechts het topje van de ijsberg, aangezien het rapport suggereert dat de totale gezondheidsimpact van vervuiling waarschijnlijk veel groter is dan momenteel wordt begrepen. Als uitgebreide gegevens konden worden verzameld om de wegen van chemicaliën in het milieu te analyseren, zouden de bevindingen mogelijk een nog ernstigere situatie onthullen. Verwacht wordt dat de wereldwijde productie van chemicaliën tegen 2030 zal verdubbelen, waarbij twee derden van deze productie in ontwikkelingslanden plaatsvindt. Slechts een klein deel van deze stoffen heeft voldoende veiligheidsbeoordeling ondergaan.
Richard Fuller, CEO van Pure Earth die dit onderzoek leidt, benadrukt dat veel gevaarlijke chemicaliën zoals kwik, PFAS, asbest, pesticiden en hormoonverstoorders niet in deze analyse zijn opgenomen vanwege onvoldoende gegevens om hun wereldwijde impact te evalueren. Experts geloven dat het beoordelen van de volledige chemische belasting het aantal sterfgevallen door blootstelling aan giftige chemicaliën zou kunnen verhogen van 1,8 miljoen naar ongeveer 4 miljoen.
Rachael Kupka, directeur van GAHP, benadrukt de aanzienlijke risico’s die deze chemicaliën met zich meebrengen voor de hersenfunctie, het immuunsysteem en de vruchtbaarheid, vooral bij kinderen. Blootstelling aan verkeer en luchtvervuiling is in verband gebracht met hogere sterftecijfers door ziekten zoals COVID-19 en influenza, terwijl blootstelling aan lood samenhangt met lagere IQ-niveaus, hogere schooluitvalpercentages, verminderde economische productiviteit, cognitieve beperkingen en zelfs gewelddadig gedrag.
Dringende noodzaak voor wereldwijde actie
Ondanks deze schokkende statistieken en de onmiskenbare verbinding tussen vervuiling, klimaatverandering en verlies van biodiversiteit, blijven de wereldwijde reacties op deze publieke gezondheidscrisis onvoldoende. Milieuverontreinigende stoffen houden zich niet aan grenzen; ze verspreiden zich via lucht, water, de voedselketen en consumentenproducten. Toch blijft vervuiling vooral een lokaal probleem.
Een van de grootste uitdagingen is de noodzaak voor verbeterde gegevensverzameling over giftige stoffen en het verbeteren van de capaciteit van landen, wetenschappers en risicobeoordelaars—vooral in ontwikkelingsgebieden—om vervuiling te monitoren, beheren en bestrijden. Joe Shaw merkt op dat de precisiotoxicologie-methoden die worden ontwikkeld als onderdeel van het door de EU gefinancierde PrecisionTox-project gericht zijn op het voorkomen van sterfgevallen en ziekten die verband houden met moderne vervuiling door giftige chemicaliën in het milieu effectiever te identificeren en in kaart te brengen.
Ondanks de publicatie van eerste rapporten in 2017, is de situatie met betrekking tot gezondheidsproblemen door vervuiling niet wezenlijk verbeterd. De sterfgevallen door vervuiling overtreffen die door conflicten, terrorisme, malaria, HIV, tuberculose, middelenmisbruik en alcohol samen. De economische lasten van vervuiling worden geschat op ongeveer 4,6 biljoen dollar per jaar, wat neerkomt op een verbijsterende 9 miljoen dollar per minuut.0