Elk jaar sterven ongeveer 9 miljoen mensen door de gevolgen van milieuvervuiling. Dit aantal staat gelijk aan de totale bevolking van Londen en onderstreept een kritieke kwestie die onze onmiddellijke aandacht vereist. Een recent onderzoek, gepubliceerd in Lancet Planetary Health, onthult dat vervuiling nu verantwoordelijk is voor één op de zes sterfgevallen wereldwijd.
Dit is een duidelijke oproep tot verbeterd milieubeheer.
Ondanks de publicatie van een uitgebreid rapport in 2017, is de situatie niet significant verbeterd. De schadelijke gevolgen van vervuiling blijven een ernstige bedreiging voor de gezondheid van mensen. Verontrustend is dat het aantal sterfgevallen door vervuiling hoger is dan de gecombineerde sterfgevallen door oorlog, terrorisme, malaria, HIV, tuberculose, middelenmisbruik en alcohol.
Onderzoekers schatten dat de economische schade door vervuiling jaarlijks rond de $4,6 biljoen ligt, wat neerkomt op ongeveer $9 miljoen die elke minuut verloren gaat.
De veranderende aard van vervuiling
Dit laatste onderzoek wijst op een opmerkelijke verschuiving in de belangrijkste bronnen van vervuiling.
Dankzij vooruitgangen in watervoorziening, riolering en verbeterde gezondheidszorg is het aantal sterfgevallen door vervuiling als gevolg van extreme armoede sinds 2000 afgenomen. Echter, deze vooruitgang wordt overschaduwd door een dramatische stijging van moderne vormen van vervuiling die gepaard gaan met economische groei, industrialisering en verstedelijking.
Joe Shaw, een expert van de Indiana University en mede-auteur van het rapport, uitte zijn teleurstelling over deze trend, die eerdere verbeteringen ondermijnt.
Sinds de laatste beoordeling zijn de sterfgevallen door luchtvervuiling en giftige chemicaliën met 7% gestegen en zijn ze sinds 2000 met 66% toegenomen.
Van de 9 miljoen voortijdige sterfgevallen door milieuvervuiling jaarlijks, is maar liefst 75% te wijten aan luchtvervuiling, terwijl giftige chemicaliën verantwoordelijk zijn voor ongeveer 1,8 miljoen sterfgevallen, met loodblootstelling als belangrijkste oorzaak.
Wereldwijde ongelijkheden in gezondheidsrisico’s door vervuiling
Het rapport benadrukt een verontrustende ongelijkheid in gezondheidsresultaten gerelateerd aan vervuiling op wereldschaal. Schokkend is dat 90% van de sterfgevallen door vervuiling zich in ontwikkelingslanden voordoen. Dit is grotendeels te wijten aan de ongebreidelde verbranding van fossiele brandstoffen, onbeheerde industriële activiteiten, stedelijke uitbreiding, bevolkingsgroei en gebrekkige chemische beheersingsbeleid in deze regio’s.
Echter, deze statistieken raken slechts de oppervlakte van het probleem. Het rapport suggereert dat de werkelijke impact van vervuiling op de wereldgezondheid aanzienlijk kan worden onderschat. “Als we meer uitgebreide gegevens zouden verzamelen, vooral over de pathways van chemicaliën in het milieu, zouden we waarschijnlijk een veel groter probleem aan het licht brengen,” staat in het rapport. Prognoses geven aan dat tegen 2030 de wereldwijde chemische productie kan verdubbelen, waarbij twee derde van deze productie zich in ontwikkelingslanden zal bevinden, waar vaak een gebrek aan veiligheidsproeven voor deze stoffen bestaat.
De verborgen gevaren van ongereguleerde chemicaliën
Richard Fuller, CEO van Pure Earth en de hoofonderzoeker van de studie, benadrukt dat veel gevaarlijke stoffen—zoals kwik, PFAS, asbest, pesticiden en hormoonontregelaars—niet grondig zijn geanalyseerd vanwege onvoldoende gegevens. Veel experts geloven dat een grondige beoordeling van de giftige belasting kan onthullen dat het aantal sterfgevallen door vervuiling dichter bij 4 miljoen ligt dan de momenteel geschatte 1,8 miljoen.
Rachael Kupka, uitvoerend directeur van de Global Alliance on Health and Pollution (GAHP), wijst op een ander kritisch punt: veel van deze chemicaliën vormen risico’s voor de hersengezondheid, de immuunfunctie en de voortplantingsuitkomsten, met langdurige effecten, vooral op kinderen. Blootstelling aan verontreinigende stoffen uit verkeer en luchtkwaliteit is in verband gebracht met verhoogde sterftecijfers door luchtwegziekten zoals COVID-19 en griep, terwijl blootstelling aan lood samenhangt met lagere IQ’s en hogere uitvalpercentages onder studenten.
De vervuilingscrisis aanpakken
Ondanks de alarmerende statistieken die vervuiling verbinden met significante gezondheidsrisico’s en de relatie met klimaatverandering en biodiversiteitsverlies, zijn de wereldwijde reacties ontoereikend. Vervuiling wordt vaak gezien als een lokaal probleem, ondanks het bewijs dat verontreinigende stoffen grenzen kunnen overschrijden via lucht, water en voedselvoorziening.
Een van de meest dringende uitdagingen is het verbeteren van de gegevensverzameling over giftige stoffen en het versterken van de capaciteit van landen, wetenschappers en risicobeoordelaars—vooral in ontwikkelingsregio’s—om vervuiling effectief te monitoren en te beheren. Joe Shaw merkt op dat het PrecisionTox-project, gefinancierd door de EU, gericht is op het ontwikkelen van geavanceerde toxicologiemethoden die schadelijke chemicaliën in het milieu beter kunnen identificeren en volgen, wat mogelijk vervuilingsgerelateerde ziekten kan helpen voorkomen.
Ondanks de publicatie van een uitgebreid rapport in 2017, is de situatie niet significant verbeterd. De schadelijke gevolgen van vervuiling blijven een ernstige bedreiging voor de gezondheid van mensen. Verontrustend is dat het aantal sterfgevallen door vervuiling hoger is dan de gecombineerde sterfgevallen door oorlog, terrorisme, malaria, HIV, tuberculose, middelenmisbruik en alcohol. Onderzoekers schatten dat de economische schade door vervuiling jaarlijks rond de $4,6 biljoen ligt, wat neerkomt op ongeveer $9 miljoen die elke minuut verloren gaat.0
