Recente studies tonen aan dat vervuiling verantwoordelijk is voor maar liefst één op de zes sterfgevallen wereldwijd. Deze verontrustende bevinding benadrukt de dringende noodzaak voor betere milieuzorg. De Global Alliance on Health and Pollution (GAHP) heeft uitgebreid onderzoek uitgevoerd, gepubliceerd in Lancet Planetary Health, waarin de ingrijpende effecten van vervuiling op de menselijke gezondheid worden belicht.
Elk jaar overlijden ongeveer 9 miljoen mensen aan gezondheidsproblemen die voortkomen uit milieuv contaminants, een aantal dat gelijk staat aan de gehele bevolking van Londen. Ondanks de inspanningen om deze crisis aan te pakken, is het aantal sterfgevallen door vervuiling sinds het eerste rapport van de GAHP in 2017 niet gedaald.
De omvang van vervuilingsgerelateerde sterfgevallen begrijpen
De sterftecijfers door vervuiling zijn schrikbarend. Ze overtreffen die van alle grote doodsoorzaken samen, zoals oorlog, terrorisme, malaria, HIV, tuberculose en middelenmisbruik. Economisch gezien brengt vervuiling enorme kosten met zich mee, geschat op ongeveer 4,6 biljoen dollar per jaar.
Dit komt neer op zo’n 9 miljoen dollar per minuut. Deze financiële last benadrukt niet alleen de gezondheidsrisico’s, maar ook de economische gevolgen van milieunegelect.
Veranderingen in de bronnen van vervuiling en hun impact
Recente bevindingen tonen aan dat er een aanzienlijke verandering heeft plaatsgevonden in de belangrijkste bronnen van vervuiling.
Verbeteringen in de watervoorziening en afvalwaterbehandeling hebben geleid tot een daling van gezondheidsproblemen gerelateerd aan vervuiling, die historisch gezien verbonden waren aan extreme armoede sinds 2000. Toch waarschuwt Joe Shaw, een toxicologie-expert van Indiana University, dat deze vooruitgang overschaduwd wordt door een toename van moderne vormen van vervuiling.
Deze zijn gerelateerd aan economische groei, industriële expansie en snelle verstedelijking.
Sinds de laatste beoordeling zijn het aantal sterfgevallen door luchtvervuiling en giftige stoffen met 7% gestegen. Sinds 2000 is de toename zelfs een verbijsterende 66%. Van de jaarlijkse 9 miljoen vroegtijdige sterfgevallen door vervuiling, is ongeveer 75% te herleiden naar problemen met de luchtkwaliteit. Giftige stoffen zijn verantwoordelijk voor ongeveer 1,8 miljoen doden, waarbij blootstelling aan lood een aanzienlijk deel uitmaakt.
Wereldwijde ongelijkheden en de noodzaak tot actie
Het rapport belicht de scherpe ongelijkheden in gezondheids- en milieusituaties wereldwijd. Maar liefst 90% van de vervuilingsgerelateerde sterfgevallen vindt plaats in ontwikkelingslanden. Dit is grotendeels te wijten aan praktijken zoals de verbranding van fossiele brandstoffen, ongecontroleerde industrialisatie en stedelijke uitbreiding. De afwezigheid van effectieve regelgeving voor chemisch beheer verergert deze problemen, waardoor kwetsbare bevolkingsgroepen in gevaar komen.
De verborgen gevaren van chemische blootstelling
Het rapport waarschuwt echter dat de geregistreerde statistieken mogelijk slechts het topje van de ijsberg zijn. De volledige impact van vervuiling op de gezondheid zou aanzienlijk onderschat kunnen worden door onvoldoende methoden voor dataverzameling. Met de voorspelling dat de wereldwijde chemische productie tegen 2030 zal verdubbelen, en het merendeel van deze productie in ontwikkelingslanden plaatsvindt, zijn de risico’s van onvoldoende geteste chemicaliën zorgwekkend.
Richard Fuller, CEO van Pure Earth en hoofdonderzoeker, wijst erop dat veel schadelijke chemicaliën, zoals kwik, PFAS, asbest, pesticiden en endocriene verstorende stoffen, nog niet grondig zijn onderzocht vanwege een gebrek aan uitgebreide gegevens. Experts zijn van mening dat als er een grondige beoordeling van de wereldwijde chemische belasting zou plaatsvinden, het aantal sterfgevallen door toxische blootstelling mogelijk kan oplopen tot 4 miljoen.
Rachael Kupka, uitvoerend directeur van de GAHP, benadrukt de ernstige gevolgen van chemische blootstelling voor de gezondheid, met name voor de ontwikkeling van de hersenen, de immunfunctie en de reproductieve gezondheid. Kwetsbare groepen, vooral kinderen, worden onevenredig getroffen en lopen een verhoogd risico op negatieve gezondheidseffecten.
Oproep tot wereldwijde samenwerking
Ondanks het overweldigende bewijs dat vervuiling verband houdt met aanzienlijke gezondheidscrises, blijven wereldwijde reacties achter. Vaak wordt vervuiling gezien als een lokaal probleem, terwijl de effecten de grenzen overschrijden, verspreid via luchtstromen, waterwegen en voedselsystemen. Om deze bedreiging effectief aan te pakken, is er dringend behoefte aan uitgebreide data over giftige blootstellingen en aan versterking van de capaciteit van landen, vooral in de ontwikkelingswereld, om vervuiling te monitoren en te beheersen.
Joe Shaw verwacht dat de methodologieën die worden ontwikkeld binnen het PrecisionTox-project de identificatie en in kaart brengen van giftige chemische stoffen in het milieu zullen verbeteren. Dit zal uiteindelijk helpen om ziekten en sterfgevallen gerelateerd aan vervuiling te verminderen. Dit samenwerkingsverband omvat onderzoekers van 15 instellingen uit Europa en de Verenigde Staten, die innovatieve testmethoden ontwikkelen om chemische risico’s beter te kunnen beoordelen.
De strijd tegen lucht- en chemische vervuiling is een dringende mondiale uitdaging die onmiddellijke actie en internationale samenwerking vereist. Onderzoekers pleiten voor een snelle overstap van fossiele brandstoffen naar schone, duurzame energiebronnen. Ook is er een grote behoefte aan meer financiering van overheden en sponsors voor initiatieven op het gebied van vervuilingsbeheer.
Het is van essentieel belang om vervuilingspreventie en gezondheidsbescherming zowel nationaal als globaal prioriteit te geven. Dit is cruciaal om de dubbele crises van klimaatverandering en biodiversiteitsverlies aan te pakken.
