De kwestie van vervuiling is niet alleen een milieuprobleem, maar ook een ernstige gezondheidscrisis die jaarlijks zo’n 9 miljoen levens eist. Dit aantal staat gelijk aan de totale bevolking van Londen. Deze verontrustende statistiek benadrukt de dringende behoefte aan betere milieuzorg.
Een recent onderzoek, gepubliceerd in het Lancet Planetary Health tijdschrift en uitgevoerd door de Global Alliance on Health and Pollution (GAHP), bevestigt dat vervuiling verantwoordelijk is voor één op de zes wereldwijde sterfgevallen.
Hoewel de bewustwording sinds het eerste rapport in 2017 is gegroeid, zijn de verwoestende effecten van vervuiling niet afgenomen.
Het sterftecijfer door vervuiling overtreft de gecombineerde doden door oorlog, terrorisme, malaria, HIV, tuberculose, drugsoverdoses en alcoholgerelateerde incidenten. De economische last van vervuiling is enorm, geschat op ongeveer $4,6 biljoen per jaar, wat neerkomt op ongeveer $9 miljoen per minuut.
De verschuivende bronnen van vervuiling
Recent onderzoek toont aan dat de belangrijkste oorzaken van vervuiling veranderen. Verbeteringen in watervoorziening en afvalwaterzuivering, samen met betere gezondheidszorg en antibioticagebruik, hebben geleid tot een afname van vervuilingsgerelateerde sterfgevallen door extreme armoede sinds 2000.
Echter, zoals Joe Shaw van de Indiana University, een co-auteur van het rapport, opmerkt, wordt deze daling overschaduwd door de opkomst van modernere vervuiling die voortkomt uit economische groei, industrialisatie en stedelijke uitbreiding.
In het bijzonder zijn de sterfgevallen door luchtvervuiling en blootstelling aan toxische chemicaliën toegenomen.
Sinds de vorige evaluatie zijn de sterfgevallen door luchtvervuiling met 7% gestegen en met 66% sinds 2000. Verontrustend genoeg is luchtvervuiling verantwoordelijk voor ongeveer 75% van de 9 miljoen vervuilingsgerelateerde sterfgevallen elk jaar, terwijl toxische chemicaliën goed voor 1,8 miljoen doden zijn, waarvan de helft te maken heeft met loodblootstelling.
Ongelijkheid in gezondheidsimpact door vervuiling
Het rapport benadrukt de scherpe wereldwijde gezondheidsongelijkheden die gepaard gaan met vervuiling. Een verbijsterende 90% van de vervuilingsgerelateerde sterfgevallen vindt plaats in ontwikkelingslanden, voornamelijk door praktijken zoals de verbranding van fossiele brandstoffen, ongecontroleerde industriële processen, snelle verstedelijking, bevolkingsgroei en onvoldoende chemicalveiligheidsregels. Deze situatie herinnert ons aan de noodzaak voor internationale samenwerking om milieugerelateerde ongelijkheden aan te pakken.
De gepresenteerde gegevens kunnen echter slechts het topje van de ijsberg zijn. Zoals het rapport suggereert, zou de volledige impact van vervuiling op de gezondheid aanzienlijk onderschat kunnen worden. Met de voorspelling dat de wereldwijde chemische productie tegen 2030 zal verdubbelen, en tweederde daarvan in ontwikkelingslanden plaatsvindt, is de situatie kritiek. Verrassend genoeg ondergaat slechts een klein deel van deze chemicaliën adequate veiligheidsbeoordeling, wat het risico van onherkenbare schadelijke effecten vergroot.
Onzichtbare gevaren van chemische blootstelling
Richard Fuller, CEO van Pure Earth, benadrukt dat veel gevaarlijke stoffen, waaronder kwik, PFAS, asbest, pesticiden en hormoonverstoorders, niet voldoende worden meegenomen in de analyses door een gebrek aan uitgebreide data. Experts waarschuwen dat, als we de volledige chemische belasting nauwkeurig zouden kunnen beoordelen, het dodental zo hoog als 4 miljoen zou kunnen zijn in plaats van de gerapporteerde 1,8 miljoen.
Bovendien wijst Rachael Kupka, uitvoerend directeur van GAHP, erop dat talrijke chemicaliën ernstige risico’s vormen voor de hersenontwikkeling, het immuunsysteem, de vruchtbaarheid en de zwangerschap, met langdurige gevolgen, vooral voor kinderen. Blootstelling aan luchtvervuiling is bijvoorbeeld in verband gebracht met hogere sterftecijfers door ziekten zoals COVID-19 en influenza, terwijl blootstelling aan lood correleert met lagere IQ’s, hogere schooluitvalpercentages, verminderde economische productiviteit, intellectuele beperkingen en zelfs gewelddadig gedrag.
De vervuilingscrisis aanpakken
Ondanks deze schokkende statistieken en de onmiskenbare verbanden tussen vervuiling, klimaatverandering en biodiversiteitsverlies, blijven wereldwijde inspanningen om deze gezondheidsbedreiging aan te pakken onvoldoende. Vervuiling wordt vaak als een lokaal probleem behandeld, terwijl het via lucht en water grenzen kan overschrijden en ecosystemen en gemeenschappen wereldwijd kan beïnvloeden.
Een kritieke uitdaging is de noodzaak voor verbeterde gegevensverzameling met betrekking tot giftige stoffen en het versterken van de capaciteit van landen, wetenschappers en risicobeoordelaars—vooral in ontwikkelingsregio’s—om vervuiling effectief te monitoren en te beheren. Joe Shaw vermeldt dat de precisietoxicologie-methoden ontwikkeld onder het door de EU gefinancierde PrecisionTox-project gericht zijn op het voorkomen van sterfgevallen en ziekten veroorzaakt door moderne verontreinigende stoffen door betere identificatie en mapping van toxische chemicaliën in het milieu.
Hoewel de bewustwording sinds het eerste rapport in 2017 is gegroeid, zijn de verwoestende effecten van vervuiling niet afgenomen. Het sterftecijfer door vervuiling overtreft de gecombineerde doden door oorlog, terrorisme, malaria, HIV, tuberculose, drugsoverdoses en alcoholgerelateerde incidenten. De economische last van vervuiling is enorm, geschat op ongeveer $4,6 biljoen per jaar, wat neerkomt op ongeveer $9 miljoen per minuut.0