Jaarlijks claimt vervuiling ongeveer 9 miljoen levens, een schokkend aantal dat vergelijkbaar is met de gehele bevolking van Londen. Een recent onderzoek, gepubliceerd in het Lancet Planetary Health tijdschrift en uitgevoerd onder de vlag van de Global Alliance on Health and Pollution (GAHP), benadrukt dat vervuiling nu verantwoordelijk is voor één op de zes sterfgevallen wereldwijd.
Deze verontrustende statistiek roept op tot betere milieuzorg.
Sinds de publicatie van een fundamenteel rapport in 2017 is er weinig vooruitgang geboekt in het verminderen van de schadelijke effecten van vervuiling. Sterker nog, het aantal jaarlijkse sterfgevallen door vervuiling overtreft dat van oorlog, terrorisme, malaria, HIV, tuberculose, drugsgebruik en alcohol samen.
De economische impact van vervuiling is eveneens enorm, geschat op ongeveer $4,6 biljoen per jaar, of zo’n $9 miljoen elke minuut.
De verschuiving in vervuilingsbronnen
Volgens het nieuwste onderzoek zijn er opmerkelijke veranderingen opgetreden in de belangrijkste bronnen van vervuiling.
Verbeteringen in watervoorziening en sanitaire voorzieningen, samen met vooruitgang in de gezondheidszorg en het gebruik van antibiotica, hebben geleid tot een daling van de sterfgevallen en ziektes die verband houden met extreme armoede sinds het jaar 2000. Joe Shaw, een expert van Indiana University en mede-auteur van het rapport, waarschuwt echter dat deze winsten sterk worden overschaduwd door een toename van moderne vormen van vervuiling als gevolg van economische groei, industrialisatie en verstedelijking.
Stijgende zorgen over luchtkwaliteit en giftige stoffen
Sinds de vorige beoordeling zijn de sterfgevallen die verband houden met luchtvervuiling en giftige stoffen met 7% gestegen, met een verbijsterende 66% toename sinds 2000. Van de 9 miljoen jaarlijkse vroegtijdige sterfgevallen door milieuvervuiling, is ongeveer 75% gerelateerd aan luchtkwaliteitsproblemen, terwijl 1,8 miljoen sterfgevallen voortkomen uit blootstelling aan giftige chemicaliën, waarbij lood een belangrijke boosdoener is.
Het rapport benadrukt verder de scherpe wereldwijde ongelijkheden in gezondheid en milieuveiligheid. Ongeveer 90% van de sterfgevallen door vervuiling vindt plaats in ontwikkelingslanden. Deze discrepantie wordt veroorzaakt door de verbranding van fossiele brandstoffen, snelle industrialisatie, ongecontroleerde stedelijke groei, bevolkingsgroei en onvoldoende chemische beheersmaatregelen in deze regio’s.
De onzichtbare gevaren van chemische blootstelling
De gepresenteerde gegevens raken slechts de oppervlakte van de totale impact van vervuiling op de gezondheid. De auteurs van het rapport benadrukken dat de totale gezondheidslast van vervuiling mogelijk sterk wordt onderschat, vooral als er meer uitgebreide gegevens beschikbaar zouden zijn. Met voorspellingen dat de wereldwijde chemische productie tegen 2030 zou kunnen verdubbelen, waarvan twee derde in ontwikkelingslanden plaatsvindt, kan de situatie verergeren. Verontrustend is dat slechts een fractie van deze chemicaliën rigoureuze veiligheidstests heeft ondergaan, wat suggereert dat de gevolgen van blootstelling aan giftige chemicaliën veel ernstiger kunnen zijn dan momenteel erkend.
Verborgen bedreigingen en kwetsbare bevolkingsgroepen
Richard Fuller, CEO van Pure Earth en hoofdonderzoeker van de studie, wijst erop dat veel gevaarlijke stoffen, waaronder kwik, PFAS, asbest, pesticiden en hormoonverstoorders, niet zijn opgenomen in de analyse vanwege databeperkingen. Experts geloven dat als we de totale chemische belasting nauwkeurig konden beoordelen, het dodental zou kunnen oplopen tot 4 miljoen in plaats van de gerapporteerde 1,8 miljoen.
Rachael Kupka, uitvoerend directeur van GAHP, voegt toe dat vele van deze chemicaliën risico’s met zich meebrengen voor de hersenontwikkeling, immuunfunctie, vruchtbaarheid en zwangerschap, vaak met blijvende effecten. Kinderen zijn bijzonder kwetsbaar; blootstelling aan luchtvervuiling en verkeersemissies is in verband gebracht met verhoogde sterftecijfers door ziektes zoals COVID-19 en griep, terwijl blootstelling aan lood samenhangt met lagere IQ’s, hogere uitvalpercentages, verminderde economische productiviteit, cognitieve beperkingen en zelfs agressie.
De vervuilingscrisis aanpakken
Ondanks deze opvallende statistieken en de onmiskenbare verbanden tussen vervuiling, klimaatverandering en verlies van biodiversiteit, blijven de wereldwijde inspanningen om dit dringende volksgezondheidsprobleem aan te pakken onvoldoende. Vervuiling wordt voornamelijk gezien als een lokaal probleem, terwijl bewijs toont dat verontreinigende stoffen grenzen overschrijden via lucht, water, de voedselketen en consumptieproducten.
Een van de grootste obstakels die we tegenkomen is de noodzaak voor verbeterde gegevensverzameling over toxines en de versterking van capaciteiten in landen, wetenschappers en risicobeoordelaars, vooral in ontwikkelingsgebieden. Joe Shaw merkt op dat de precisietoxicologie-methoden die worden ontwikkeld als onderdeel van het door de EU gefinancierde PrecisionTox-project gericht zijn op het voorkomen van sterfgevallen en ziektes die verband houden met moderne vervuiling door betere hulpmiddelen te bieden voor het identificeren en in kaart brengen van giftige chemicaliën in de omgeving. De huidige methoden voor het detecteren van systemische toxiciteit zijn niet geschikt voor grootschalige inzet om dit enorme probleem aan te pakken.
Sinds de publicatie van een fundamenteel rapport in 2017 is er weinig vooruitgang geboekt in het verminderen van de schadelijke effecten van vervuiling. Sterker nog, het aantal jaarlijkse sterfgevallen door vervuiling overtreft dat van oorlog, terrorisme, malaria, HIV, tuberculose, drugsgebruik en alcohol samen. De economische impact van vervuiling is eveneens enorm, geschat op ongeveer $4,6 biljoen per jaar, of zo’n $9 miljoen elke minuut.0