Het probleem van vervuiling is uitgegroeid tot een ernstige mondiale crisis. Onderzoek toont aan dat vervuiling verantwoordelijk is voor maar liefst één op de zes sterfgevallen wereldwijd. Deze alarmerende statistiek, gepubliceerd in The Lancet Planetary Health, onthult dat jaarlijks ongeveer 9 miljoen mensen sterven door milieupollutie, een aantal dat gelijkstaat aan de totale bevolking van Londen.
Ondanks inspanningen sinds het eerste rapport over dit onderwerp in 2017, blijven de schadelijke effecten van vervuiling onverminderd voortduren. De laatste bevindingen tonen aan dat het aantal sterfgevallen door vervuiling de aantallen van oorlogen, terrorisme en grote ziektes samen overtreft.
Dit roept op tot een dringende verbetering van het milieubeheer.
De verschuiving in de bronnen van vervuiling
Recente beoordelingen laten een opmerkelijke verandering zien in de belangrijkste oorzaken van gezondheidsproblemen door vervuiling. Verbeteringen in de toegang tot schoon water en sanitaire voorzieningen, samen met betere gezondheidszorg en antibioticagebruik, hebben geleid tot een daling van de sterfgevallen door vervuiling die verband houden met extreme armoede sinds 2000.
Dit vooruitgang wordt echter overschaduwd door de opkomst van moderne vormen van vervuiling, aangedreven door snelle economische ontwikkeling, industrialisatie en verstedelijking.
Stijgende sterftecijfers door lucht- en chemische vervuiling
Het rapport geeft aan dat het aantal sterfgevallen door luchtvervuiling en giftige chemicaliën met 7% is gestegen sinds de vorige evaluatie, wat neerkomt op een toename van 66% sinds het begin van dit millennium.
Van de 9 miljoen vroegtijdige sterfgevallen die jaarlijks verband houden met milieuvuiling, is ongeveer 75% gerelateerd aan luchtkwaliteitsproblemen, terwijl giftige chemicaliën, met name blootstelling aan lood, verantwoordelijk zijn voor ongeveer 1,8 miljoen sterfgevallen.
Bovendien onderstreept de data een scherpe wereldwijde ongelijkheid: 90% van de sterfgevallen door vervuiling doet zich voor in ontwikkelingslanden.
De uitdagingen in deze regio’s zijn te wijten aan factoren zoals de verbranding van fossiele brandstoffen, ongecontroleerde industriële uitbreiding, stedelijke overbevolking en ineffectief chemisch beheer.
De bredere implicaties van vervuiling ontrafelen
Experts waarschuwen dat de huidige inzichten over de gezondheidsimpact van vervuiling waarschijnlijk een onderschatting zijn. Het rapport suggereert dat een meer uitgebreide gegevensverzameling een veel grotere gezondheidslast zou onthullen. Prognoses geven aan dat de wereldwijde chemische productie tegen 2030 zal verdubbelen, met het merendeel van deze output in ontwikkelingslanden, waar veiligheidstests onvoldoende zijn.
De verborgen gevaren van niet-gemonitorde chemicaliën
Veel gevaarlijke stoffen, zoals kwik, PFAS (per- en polyfluoroalkylstoffen) en asbest, zijn in de huidige analyses niet volledig in kaart gebracht vanwege onvoldoende gegevens. Richard Fuller, CEO van Pure Earth, benadrukt dat het werkelijke aantal sterfgevallen door giftige chemicaliën mogelijk zo hoog is als 4 miljoen, in plaats van de gerapporteerde 1,8 miljoen.
Bovendien wijst Rachael Kupka, directeur van de Global Alliance on Health and Pollution (GAHP), op de neurotoxische effecten van veel chemicaliën op kwetsbare bevolkingsgroepen, vooral kinderen. Blootstelling aan verontreinigende stoffen is in verband gebracht met hogere sterftecijfers door ziekten zoals COVID-19 en influenza, evenals langdurige cognitieve beperkingen en verminderde economische productiviteit.
De dringende noodzaak tot actie
Ondanks het overweldigende bewijs dat vervuiling verband houdt met volksgezondheidscrises, zijn de wereldwijde reacties onvoldoende. Milieuvervuiling kent geen grenzen; het reist via lucht, water en de voedselketen. Dit vraagt om een gecoördineerde internationale aanpak om vervuiling als een wijdverspreid probleem aan te pakken, in plaats van als een lokaal probleem.
Een grote hindernis is het gebrek aan uitgebreide gegevens over schadelijke stoffen en de noodzaak voor verbeterde capaciteit bij landen, vooral in ontwikkelingsregio’s, om vervuiling effectief te monitoren en te beheren. Joe Shaw, een expert betrokken bij het door de EU gefinancierde PrecisionTox-project, pleit voor geavanceerde toxicologische methoden om gevaarlijke chemicaliën in de omgeving te identificeren en in kaart te brengen.
Ondanks inspanningen sinds het eerste rapport over dit onderwerp in 2017, blijven de schadelijke effecten van vervuiling onverminderd voortduren. De laatste bevindingen tonen aan dat het aantal sterfgevallen door vervuiling de aantallen van oorlogen, terrorisme en grote ziektes samen overtreft. Dit roept op tot een dringende verbetering van het milieubeheer.0