Milieuvervuiling is uitgegroeid tot een ernstige crisis op het gebied van de volksgezondheid, verantwoordelijk voor ongeveer één op de zes sterfgevallen wereldwijd. Een recent onderzoek, gepubliceerd in het Lancet Planetary Health, toont aan dat jaarlijks bijna 9 miljoen mensen overlijden door de schadelijke effecten van vervuiling.
Dit aantal is vergelijkbaar met de totale bevolking van Londen. Deze situatie is een dringende oproep tot betere milieubeheer.
Sinds het eerste rapport van de Global Alliance on Health and Pollution (GAHP) in 2017 zijn de negatieve gevolgen van vervuiling nauwelijks verminderd.
Sterker nog, het aantal sterfgevallen door vervuiling overschrijdt het gecombineerde aantal doden door oorlog, terrorisme, infectieziekten en middelenmisbruik.
De veranderende bronnen van vervuiling
Hoewel er een zekere vooruitgang is geboekt in het verminderen van sterfgevallen en ziekten gerelateerd aan vervuiling door extreme armoede, vooral door verbeteringen in watervoorziening en rioolwaterzuivering, blijft het algemene beeld zorgwekkend.
Joe Shaw, een onderzoeker van de Indiana University en mede-auteur van het rapport, wijst erop dat deze vooruitgang wordt overschaduwd door een significante toename van moderne vormen van vervuiling, gedreven door economische ontwikkeling en verstedelijking.
Het rapport geeft aan dat het aantal sterfgevallen als gevolg van luchtvervuiling en blootstelling aan giftige stoffen met 7% is gestegen sinds de laatste beoordeling, en met maar liefst 66% sinds het jaar 2000.
Van de 9 miljoen jaarlijkse sterfgevallen door vervuiling is maar liefst 75% te wijten aan luchtkwaliteitsproblemen, terwijl giftige stoffen verantwoordelijk zijn voor ongeveer 1,8 miljoen doden, met loodblootstelling als een belangrijke factor.
Gezondheidsverschillen en de last voor ontwikkelingslanden
Het rapport benadrukt een cruciaal probleem: bijna 90% van de sterfgevallen door vervuiling vindt plaats in ontwikkelingslanden.
Deze tragische statistiek is grotendeels te wijten aan factoren zoals de verbranding van fossiele brandstoffen, ongecontroleerde industrialisatie en inadequate regelgeving voor chemisch beheer. Zonder effectieve beleidsmaatregelen blijft de gezondheid van kwetsbare bevolkingsgroepen in gevaar.
Dit is echter slechts het topje van de ijsberg. Het rapport suggereert dat de algehele gezondheidsimpact van vervuiling mogelijk sterk wordt onderschat door beperkte gegevensverzameling. Onderzoekers voorspellen dat als de wereldwijde productie van chemicaliën zijn huidige koers voortzet, deze tegen 2030 zou kunnen verdubbelen, met een aanzienlijk deel van deze productie in ontwikkelingsregio’s waar veiligheidsbeoordelingen vaak ontbreken.
De verborgen gevaren van ongecontroleerde chemische blootstelling
Richard Fuller, de CEO van Pure Earth die het onderzoek leidde, benadrukt dat veel gevaarlijke chemicaliën, zoals kwik en pesticiden, niet in de analyse zijn opgenomen vanwege onvoldoende gegevens over hun wereldwijde impact. Deskundigen waarschuwen dat een grondigere evaluatie van chemische blootstelling zou kunnen onthullen dat maar liefst 4 miljoen doden per jaar mogelijk verband houden met giftige stoffen, in plaats van de huidige schatting van 1,8 miljoen.
Rachael Kupka, uitvoerend directeur van GAHP, wijst op de verborgen bedreigingen die deze chemicaliën met zich meebrengen, vooral voor de ontwikkeling van de hersenen, immuunreacties en reproductieve gezondheid. Kinderen zijn bijzonder kwetsbaar, aangezien blootstelling aan milieuverontreinigende stoffen is geassocieerd met hogere sterftecijfers door ziekten zoals COVID-19 en griep.
Vervuiling aanpakken als een wereldwijde gezondheidscrisis
Ondanks de alarmerende statistieken en de onmiskenbare verbanden tussen vervuiling, klimaatverandering en verlies van biodiversiteit, blijven wereldwijde inspanningen om deze gezondheidscrisis aan te pakken inadequaat. Milieuverontreinigende stoffen erkennen geen grenzen; ze reizen via lucht, water en voedselvoorzieningen, waardoor vervuiling een wereldwijde uitdaging wordt die gecoördineerde actie vereist.
Een van de dringende behoeften is om de gegevensverzameling en capaciteitsopbouw onder wetenschappers en beleidsmakers, vooral in ontwikkelingslanden, te verbeteren. Shaw wijst erop dat de precisietoxicologie-methoden die worden ontwikkeld in het door de EU gefinancierde PrecisionTox-project, gericht zijn op het verbeteren van de detectie en mapping van giftige chemicaliën in het milieu, wat kan leiden tot een afname van de sterfgevallen en ziekten veroorzaakt door moderne vervuiling.
Sinds het eerste rapport van de Global Alliance on Health and Pollution (GAHP) in 2017 zijn de negatieve gevolgen van vervuiling nauwelijks verminderd. Sterker nog, het aantal sterfgevallen door vervuiling overschrijdt het gecombineerde aantal doden door oorlog, terrorisme, infectieziekten en middelenmisbruik.0
