Jaarlijks sterven maar liefst 9 miljoen mensen door de schadelijke effecten van milieuvervuiling, een aantal dat gelijkstaat aan de bevolking van Londen. Een recente studie, gepubliceerd in het Lancet Planetary Health tijdschrift en uitgevoerd onder leiding van de Global Alliance on Health and Pollution (GAHP), laat zien dat vervuiling verantwoordelijk is voor één op de zes wereldwijde sterfgevallen.
Deze verontrustende statistiek is een dringende oproep tot betere milieubewaking.
Ondanks de zorgwekkende cijfers is de situatie sinds het eerste rapport in 2017 niet significant verbeterd. De schade die vervuiling aanricht aan mensenlevens overstijgt de gecombineerde sterfgevallen door conflicten, terrorisme en grote ziekten zoals malaria, HIV en tuberculose.
De economische impact van vervuiling is eveneens schokkend, met geschatte kosten van maar liefst $4,6 triljoen per jaar, wat neerkomt op een ongelofelijke $9 miljoen per minuut.
Veranderende vervuilingsbronnen
Opmerkelijk genoeg wijst het laatste onderzoek op een verschuiving in de belangrijkste bronnen van vervuiling.
Verbeteringen in watervoorziening en rioolwaterzuivering, samen met betere toegang tot gezondheidszorg en antibioticagebruik, hebben geleid tot een afname van vervuilingsgerelateerde ziekten die verband houden met extreme armoede sinds het jaar 2000. Echter, volgens Joe Shaw, een expert op het gebied van chemische vervuiling van de Indiana University en co-auteur van het rapport, wordt deze vooruitgang overschaduwd door een aanzienlijke toename van moderne verontreinigende stoffen als gevolg van economische groei, industrialisatie en stedelijke uitbreiding.
Verontrustende statistieken over sterfgevallen
Het rapport laat een stijging van 7% zien in sterfgevallen door luchtvervuiling en giftige chemicaliën sinds de laatste beoordeling, met een verbijsterende stijging van 66% sinds 2000. Van de 9 miljoen voortijdige sterfgevallen die jaarlijks aan vervuiling zijn gekoppeld, is ongeveer 75% gerelateerd aan luchtvervuiling, terwijl giftige chemicaliën verantwoordelijk zijn voor 1,8 miljoen sterfgevallen, waarbij blootstelling aan lood bijna de helft van deze sterfgevallen voor zijn rekening neemt.
Wereldwijde ongelijkheden in gezondheidsrisico’s door vervuiling
Het rapport benadrukt verder een verontrustende trend in de wereldwijde gezondheidsongelijkheden. Ongeveer 90% van de sterfgevallen door vervuiling vindt plaats in ontwikkelingslanden, grotendeels als gevolg van factoren zoals de verbranding van fossiele brandstoffen, ongecontroleerde industrialisatie, snelle stedelijke groei en onvoldoende veiligheidsreguleringen voor chemicaliën. Dit scenario schetst een somber beeld van de gezondheidsrisico’s waarmee deze bevolkingsgroepen worden geconfronteerd.
De verborgen impact van vervuiling
Toch kunnen deze cijfers slechts het topje van de ijsberg zijn als het gaat om de werkelijke impact van vervuiling op de gezondheid. Het rapport suggereert dat de algehele gevolgen van vervuiling veel groter kunnen zijn als er meer uitgebreide gegevens beschikbaar zouden zijn om het volledige scala van chemische paden in het milieu te beoordelen. Met voorspellingen die aangeven dat de wereldwijde chemische productie tegen 2030 waarschijnlijk zal verdubbelen, en dat twee derde van deze productie zich in ontwikkelingslanden zal bevinden, blijven de potentiële gezondheidsrisico’s grotendeels onderschat.
Volgens Richard Fuller, CEO van Pure Earth en leider van de studie, zijn veel schadelijke chemicaliën, waaronder kwik, PFAS, asbest, pesticiden en endocriene verstorende stoffen, niet adequaat beoordeeld vanwege een gebrek aan noodzakelijke gegevens om hun wereldwijde impact te evalueren. Experts geloven dat als de volledige chemische last goed zou worden beoordeeld, het sterftecijfer dichter bij 4 miljoen sterfgevallen zou kunnen liggen in plaats van de momenteel gerapporteerde 1,8 miljoen.
Rachael Kupka, uitvoerend directeur van GAHP, benadrukt dat veel van deze chemicaliën een significante invloed hebben op de ontwikkeling van de hersenen, de immunfunctie, de vruchtbaarheid en de zwangerschap, wat leidt tot blijvende gevolgen. Kwetsbare bevolkingsgroepen, met name kinderen, lopen verhoogde risico’s. Er zijn aanwijzingen dat blootstelling aan verkeer en luchtvervuiling samenhangt met hogere sterftecijfers door ziekten zoals COVID-19 en griep, terwijl blootstelling aan lood wordt geassocieerd met lagere IQ-niveaus, hogere schooluitvalpercentages, verminderde economische productiviteit, cognitieve beperkingen en zelfs geweld.
De wereldwijde vervuilingscrisis aanpakken
Ondanks het overweldigende bewijs van de relatie tussen vervuiling, klimaatverandering en verlies van biodiversiteit, blijven wereldwijde inspanningen om deze publieke gezondheidscrisis aan te pakken ontoereikend. Milieuverontreinigende stoffen erkennen geen grenzen en verspreiden zich via lucht, water, voedselketens en consumentenproducten. Toch wordt vervuiling vaak behandeld als een lokaal probleem.
Een grote uitdaging ligt in het verbeteren van de gegevensverzameling over giftige stoffen en het vergroten van de capaciteit van landen, wetenschappers en risicobeoordelaars—vooral in ontwikkelingslanden—om vervuiling te beheersen en te verminderen. Shaw wijst erop dat het PrecisionTox project, gefinancierd door de EU, tot doel heeft nauwkeurigere methoden te ontwikkelen om giftige chemicaliën in het milieu te identificeren en in kaart te brengen, om uiteindelijk vervuilingsgerelateerde sterfgevallen en ziekten te voorkomen. De huidige methoden voor het detecteren van systematische toxiciteit zijn niet geschikt om dit enorme probleem effectief aan te pakken.
Ondanks de zorgwekkende cijfers is de situatie sinds het eerste rapport in 2017 niet significant verbeterd. De schade die vervuiling aanricht aan mensenlevens overstijgt de gecombineerde sterfgevallen door conflicten, terrorisme en grote ziekten zoals malaria, HIV en tuberculose. De economische impact van vervuiling is eveneens schokkend, met geschatte kosten van maar liefst $4,6 triljoen per jaar, wat neerkomt op een ongelofelijke $9 miljoen per minuut.0