Volgens recente bevindingen is vervuiling verantwoordelijk voor maar liefst negen miljoen doden per jaar, wat gelijkstaat aan de bevolking van een grote stad zoals Londen. Deze verontrustende statistiek, gepubliceerd in het Lancet Planetary Health tijdschrift en onder toezicht van de Global Alliance on Health and Pollution (GAHP), benadrukt de dringende behoefte aan betere milieuzorg.
Ondanks de publicatie van een eerste rapport in 2017 zijn de negatieve effecten van vervuiling niet afgenomen. Sterker nog, vervuiling is nu verantwoordelijk voor één op de zes sterfgevallen wereldwijd, meer dan de doden door oorlogen, terrorisme en tal van ziekten samen.
De economische schade door vervuiling is eveneens enorm, geschat op ongeveer $4,6 biljoen per jaar, of zo’n $9 miljoen per minuut.
Veranderende bronnen van vervuiling
Recente onderzoeken wijzen op een significante verschuiving in de belangrijkste bronnen van vervuiling. Verbeteringen in watervoorziening en rioolwaterzuivering, samen met vooruitgang in de gezondheidszorg en het gebruik van antibiotica, hebben geleid tot een afname van vervuilingsgerelateerde sterfgevallen die verband houden met extreme armoede sinds het jaar 2000.
Deze afname wordt echter overschaduwd door een dramatische toename van moderne vormen van vervuiling die verband houden met economische ontwikkeling, industrialisatie en stedelijke expansie. Joe Shaw, een toxicologie-expert van de Indiana University en medeauteur van het rapport, merkt op dat hoewel er enige vooruitgang is geboekt, deze teniet wordt gedaan door de groei van vervuiling door deze moderne factoren.
Luchtvervuiling en giftige stoffen
Statistieken tonen aan dat doden door luchtvervuiling en giftige stoffen met 7% zijn gestegen sinds de laatste beoordeling en met 66% zijn toegenomen sinds 2000. Van de negen miljoen voortijdige sterfgevallen per jaar die verband houden met milieuvuiling, is maar liefst 75% te wijten aan luchtvervuiling.
Giftige chemicaliën zijn goed voor 1,8 miljoen doden per jaar, waarvan bijna de helft voortkomt uit blootstelling aan lood.
Wereldwijde ongelijkheden in gezondheidsrisico’s door vervuiling
Het rapport werpt ook een licht op de scherpe ongelijkheden in gezondheids- en milieusituaties wereldwijd. Een verontrustende 90% van de vervuilingsgerelateerde sterfgevallen doet zich voor in ontwikkelingslanden. Deze trend hangt samen met de verbranding van fossiele brandstoffen, ongecontroleerde industrialisatie en niet-gereguleerde urbanisatie in deze gebieden, verergerd door bevolkingsgroei en onvoldoende chemische veiligheidsbeleid.
De volledige impact onderschatten
Echter, de huidige statistieken kunnen slechts een glimp opvangen van de werkelijke situatie. Het rapport suggereert dat de ware omvang van de gezondheidsimpact van vervuiling aanzienlijk groter zou kunnen zijn als er meer uitgebreide gegevens beschikbaar zouden zijn. De verwachte toename van de wereldwijde chemische productie, die naar verwachting tegen 2030 zal verdubbelen, brengt extra risico’s met zich mee, vooral omdat een groot deel van deze productie plaatsvindt in ontwikkelingsregio’s. Verontrustend is dat slechts een fractie van deze chemicaliën aan strenge veiligheidstests is onderworpen, wat erop wijst dat de negatieve gevolgen van giftige chemische vervuiling ernstig onderschat kunnen worden.
Richard Fuller, CEO van Pure Earth en de hoofd auteur van de studie, benadrukt dat veel schadelijke stoffen, waaronder kwik, PFAS, asbest en verschillende pesticiden, zijn uitgesloten van deze analyse vanwege een gebrek aan noodzakelijke gegevens om hun wereldwijde impact te evalueren. Experts suggereren dat een uitgebreide beoordeling van de chemische belasting zou kunnen onthullen dat het dodental dichter bij vier miljoen ligt in plaats van de huidige schatting van 1,8 miljoen.
De noodzaak van urgente actie
Rachael Kupka, uitvoerend directeur van GAHP, benadrukt de noodzaak van onmiddellijke actie. Ze wijst erop dat veel van deze chemicaliën een negatieve invloed hebben op de hersenfunctie, het immuunsysteem en de reproductieve gezondheid, vooral bij kwetsbare bevolkingsgroepen zoals kinderen. Blootstelling aan verontreinigende stoffen is in verband gebracht met verhoogde sterftecijfers door ziekten zoals COVID-19 en griep, evenals ontwikkelingsproblemen en zelfs geweld.
Ondanks deze alarmerende cijfers en de onmiskenbare verbinding tussen vervuiling, klimaatverandering en verlies van biodiversiteit, blijven de mondiale reacties ontoereikend. Vervuiling wordt vaak gezien als een lokaal probleem, terwijl verontreinigingen via lucht, water en voedselvoorzieningen over grenzen heen worden vervoerd.
Capaciteit opbouwen om vervuiling aan te pakken
Een van de grootste uitdagingen waarmee we worden geconfronteerd, is de noodzaak voor verbeterde gegevensverzameling over verontreinigende stoffen en het versterken van de capaciteiten van landen, onderzoekers en risico-evaluatoren—vooral in ontwikkelingslanden—om vervuiling effectief te beheren en te verminderen. Joe Shaw merkt op dat de precisiotoxicologie-methoden die worden ontwikkeld onder het EU-gefinancierde PrecisionTox project een cruciale rol zullen spelen bij het voorkomen van sterfgevallen en ziekten die verband houden met moderne vervuiling door betere identificatie van giftige stoffen in het milieu.
Ondanks de publicatie van een eerste rapport in 2017 zijn de negatieve effecten van vervuiling niet afgenomen. Sterker nog, vervuiling is nu verantwoordelijk voor één op de zes sterfgevallen wereldwijd, meer dan de doden door oorlogen, terrorisme en tal van ziekten samen. De economische schade door vervuiling is eveneens enorm, geschat op ongeveer $4,6 biljoen per jaar, of zo’n $9 miljoen per minuut.0
