Er worden jaarlijks naar schatting 9 miljoen levens geëist door vervuiling, een schrikbarend aantal dat gelijkstaat aan de volledige bevolking van Londen. Deze alarmerende statistiek benadrukt de dringende behoefte aan beter milieubeheer, zoals onlangs gerapporteerd in een studie gepubliceerd in Lancet Planetary Health.
De bevindingen, onder toezicht van de Global Alliance on Health and Pollution (GAHP), tonen aan dat vervuiling nu verantwoordelijk is voor één op de zes sterfgevallen wereldwijd. Dit versterkt de noodzaak voor snelle actie.
Ondanks eerdere rapporten die de ernst van de situatie aantoonden, zijn de gezondheidsgevolgen van vervuiling sinds de eerste bevindingen in 2017 niet significant verbeterd.
Het aantal sterfgevallen door vervuiling overstijgt veruit het aantal doden door oorlog, terrorisme, malaria, HIV, tuberculose, drugsoverdoses en alcohol samen. Verontrustend is de economische last van vervuiling, die wordt geschat op maar liefst $4,6 biljoen per jaar, wat neerkomt op ongeveer $9 miljoen per minuut.
Veranderende vervuilingsbronnen en hun impact
Het nieuwe onderzoek wijst op een opmerkelijke verschuiving in de belangrijkste bronnen van vervuiling. Vooruitgangen in watervoorziening en riolering, samen met verbeterde gezondheidszorg en antibioticagebruik, hebben bijgedragen aan een afname van vervuilingsgerelateerde ziekten onder mensen in extreme armoede sinds 2000.
Maar terwijl iedereen doet alsof het beter gaat, wijst Joe Shaw van de Indiana University erop dat deze vooruitgang wordt overschaduwd door de snelle opkomst van moderne verontreinigende stoffen die voortkomen uit economische ontwikkeling, industriële activiteiten en verstedelijking.
Huidige trends in vervuilingsgerelateerde sterfgevallen
Het rapport onthult dat het aantal sterfgevallen door luchtvervuiling en giftige chemicaliën met 7% is gestegen sinds de laatste beoordeling en met 66% sinds 2000. Van de 9 miljoen voortijdige sterfgevallen die jaarlijks aan milieuvervuiling worden toegeschreven, is maar liefst 75% gerelateerd aan luchtvervuiling. Giftige chemicaliën zijn goed voor nog eens 1,8 miljoen sterfgevallen, waarbij blootstelling aan lood een belangrijke bijdrage levert aan deze sombere statistiek.
Wereldwijde ongelijkheden in gezondheidsrisico’s door vervuiling
Het rapport werpt ook licht op de scherpe ongelijkheden in gezondheid en milieustandaarden wereldwijd. Een schokkende 90% van de vervuilingsgerelateerde sterfgevallen doet zich voor in ontwikkelingslanden. Deze trend is grotendeels te wijten aan factoren zoals de verbranding van fossiele brandstoffen, ongecontroleerde industrialisatie, snelle stedelijke groei, bevolkingsgroei en ontoereikende regelgeving rondom het gebruik van chemicaliën in deze regio’s.
Echter, dit is slechts het topje van de ijsberg. De auteurs van het rapport waarschuwen dat de algehele gezondheidsimpact van vervuiling waarschijnlijk veel groter is dan momenteel begrepen. De verwachte verdubbeling van de wereldwijde chemische productie tegen 2030, met twee derde in ontwikkelingslanden, roept ernstige bezorgdheid op. Verontrustend is dat een beperkt aantal van deze chemicaliën adequaat is getest op veiligheid, wat suggereert dat de gevolgen van blootstelling aan giftige chemicaliën waarschijnlijk worden onderschat.
Onzichtbare gevaren van chemische blootstelling
Richard Fuller, CEO van Pure Earth en een van de hoofdauteurs van de studie, benadrukt dat veel schadelijke chemicaliën, zoals kwik, PFAS, asbest, pesticiden en hormoonverstoorders, uit deze analyse zijn weggelaten vanwege onvoldoende gegevens. Experts suggereren dat een uitgebreide beoordeling van de totale chemische belasting zou kunnen onthullen dat het werkelijke aantal sterfgevallen door blootstelling aan giftige chemicaliën zo hoog als 4 miljoen kan zijn, in plaats van de gerapporteerde 1,8 miljoen.
Bovendien benadrukt Rachael Kupka, uitvoerend directeur van GAHP, de langetermijneffecten van chemische blootstelling, vooral voor kwetsbare groepen zoals kinderen. Blootstelling aan verontreinigende stoffen is gerelateerd aan hogere sterftecijfers door ziekten zoals COVID-19 en griep, en blootstelling aan lood is in verband gebracht met lagere IQ-niveaus, hogere schooluitval, verminderde economische productiviteit, cognitieve stoornissen en zelfs toegenomen geweld.
Vervuiling wereldwijd aanpakken
Ondanks de overtuigende gegevens die de relatie tussen vervuiling, klimaatverandering en verlies van biodiversiteit onderstrepen, is er onvoldoende actie ondernomen om deze significante volksgezondheidscrisis te bestrijden. Hoewel het bewijs aantoont dat vervuilende stoffen geen grenzen respecteren en zich verspreiden via lucht, waterwegen, voedselketens en consumptiegoederen, wordt vervuiling vaak als een lokaal probleem behandeld.
Een van de belangrijkste uitdagingen is de noodzaak voor verbeterde gegevensverzameling over giftige stoffen en het versterken van de capaciteiten van landen, wetenschappers en risicobeoordelaars, vooral in ontwikkelingsregio’s. Joe Shaw is optimistisch dat de precisietoxologie-methoden die worden ontwikkeld onder het EU-gefinancierde PrecisionTox-project zullen helpen om sterfgevallen en ziekten die verband houden met moderne vervuiling te verminderen door giftige chemicaliën in de omgeving beter te identificeren en in kaart te brengen.
Ondanks eerdere rapporten die de ernst van de situatie aantoonden, zijn de gezondheidsgevolgen van vervuiling sinds de eerste bevindingen in 2017 niet significant verbeterd. Het aantal sterfgevallen door vervuiling overstijgt veruit het aantal doden door oorlog, terrorisme, malaria, HIV, tuberculose, drugsoverdoses en alcohol samen. Verontrustend is de economische last van vervuiling, die wordt geschat op maar liefst $4,6 biljoen per jaar, wat neerkomt op ongeveer $9 miljoen per minuut.0