De impact van vervuiling op de mondiale gezondheid is zorgwekkend. Jaarlijks overlijden ongeveer 9 miljoen mensen aan de gevolgen van vervuiling. Dit aantal is gelijk aan de bevolking van een grote stad en onderstreept de dringende noodzaak voor betere milieubescherming.
Een recent onderzoek gepubliceerd in het Lancet Planetary Health tijdschrift, uitgevoerd door de Global Alliance on Health and Pollution (GAHP), toont aan dat vervuiling nu een van de belangrijkste doodsoorzaken wereldwijd is, goed voor één op de zes sterfgevallen.
Sinds de eerste rapportage in 2017 is er weinig verbetering te zien.
Het aantal doden door vervuiling overtreft zelfs de gecombineerde sterfgevallen door oorlogen, terrorisme, malaria, HIV, tuberculose, drugsverslaving en alcoholgerelateerde incidenten. Daarnaast worden de economische gevolgen van vervuiling geschat op een verbijsterende $4,6 biljoen per jaar, ofwel ongeveer $9 miljoen per minuut.
Veranderende dynamiek van vervuilingsbronnen
In de loop der jaren is er een duidelijke verschuiving in de bronnen van vervuiling waarneembaar. Dankzij verbeteringen in de watervoorziening en rioolwaterzuivering, evenals de vooruitgang in de gezondheidszorg en het gebruik van antibiotica, is het aantal vervuilingsgerelateerde sterfgevallen door extreme armoede sinds 2000 afgenomen.
Helaas wordt deze vooruitgang overschaduwd door een dramatische toename van moderne vormen van vervuiling, voortkomend uit economische groei, industrialisatie en verstedelijking. Joe Shaw, een expert in toxische chemische verontreiniging van de Indiana University en co-auteur van het rapport, uitte zijn zorgen over deze ontwikkeling.
Stijgende gezondheidsrisico’s door luchtvervuiling
Recente bevindingen tonen aan dat het aantal sterfgevallen door luchtvervuiling en giftige chemicaliën met 7% is gestegen sinds de laatste beoordeling, met een indrukwekkende stijging van 66% sinds 2000. Van de 9 miljoen voortijdige sterfgevallen door milieuvuiling elk jaar, is 75% gerelateerd aan luchtkwaliteitsproblemen. Giftige chemicaliën zijn verantwoordelijk voor 1,8 miljoen sterfgevallen per jaar, waarvan de helft te wijten is aan blootstelling aan lood.
Het rapport belicht ook de grote wereldwijde ongelijkheid met betrekking tot gezondheid en milieuvuiling, waarbij 90% van de sterfgevallen door vervuiling zich in ontwikkelingslanden voordoet. Factoren zoals de verbranding van fossiele brandstoffen, ongecontroleerde industriële groei, snelle verstedelijking, bevolkingsgroei en inadequate beleidsmaatregelen voor chemisch beheer dragen aanzienlijk bij aan deze crisis.
De vervuilingsproblematiek onderschatten
De huidige statistieken geven mogelijk slechts een glimp van de werkelijke impact van vervuiling op de gezondheid. Het rapport benadrukt dat de algehele gezondheidseffecten van vervuiling waarschijnlijk veel groter zijn als er uitgebreide gegevens beschikbaar zouden zijn. Er wordt verwacht dat de wereldwijde chemische productie tegen 2030 zal verdubbelen, waarbij twee derde van deze productie plaatsvindt in ontwikkelingslanden. Verontrustend is dat slechts een klein deel van deze chemicaliën voldoende veiligheids testen ondergaat, wat suggereert dat de gevolgen van toxische chemische verontreiniging waarschijnlijk onderschat worden.
De verborgen gevaren van ongeteste chemicaliën
Richard Fuller, CEO van Pure Earth en leider van het onderzoeksinitiatief, wijst erop dat veel gevaarlijke stoffen, zoals kwik, PFAS, asbest, pesticiden en hormoonverstoorders, zijn uitgesloten van de huidige analyse vanwege onvoldoende gegevens om hun wereldwijde impact te beoordelen. Experts suggereren dat als de algehele chemische belasting nauwkeurig zou worden geëvalueerd, het aantal sterfgevallen door giftige chemicaliën zou kunnen stijgen van 1,8 miljoen naar ongeveer 4 miljoen.
Rachael Kupka, uitvoerend directeur van GAHP, onderstreept de extra bezorgdheid over de langetermijneffecten van deze chemicaliën op de hersengezondheid, het immuunsysteem, de vruchtbaarheid en de zwangerschapsuitkomsten, met een bijzondere nadruk op de kwetsbaarheid van kinderen. Opvallend is dat blootstelling aan luchtvervuiling door verkeer en andere verontreinigingen is gecorreleerd met hogere sterfgevallen door COVID-19 en griep. Bovendien is blootstelling aan lood gerelateerd aan een verminderde IQ, hogere schooluitvalcijfers, lagere economische productiviteit, cognitieve beperkingen en zelfs geweld.
Een oproep tot actie
Ondanks deze verontrustende statistieken en de onmiskenbare verbinding tussen vervuiling, klimaatverandering en verlies van biodiversiteit, blijven de wereldwijde inspanningen om deze volksgezondheidscrisis aan te pakken onvoldoende. Vervuiling wordt vaak gezien als een lokaal probleem, terwijl het grenzen overschrijdt via lucht- en waterstromen, voedselvoorzieningsketens en consumptiegoederen.
Een van de dringende uitdagingen is de noodzaak voor verbeterde gegevensverzameling met betrekking tot giftige stoffen en het capaciteitsopbouw van landen, wetenschappers en risicobeoordelaars, vooral in lage-inkomenslanden, om vervuiling te monitoren en te verminderen. Joe Shaw merkt op dat de precisietoxicologiemethoden die worden ontwikkeld via het door de EU gefinancierde PrecisionTox-project, significant zullen bijdragen aan het voorkomen van vervuilingsgerelateerde sterfgevallen en ziekten door het verbeteren van de identificatie van giftige chemicaliën in het milieu.
Sinds de eerste rapportage in 2017 is er weinig verbetering te zien. Het aantal doden door vervuiling overtreft zelfs de gecombineerde sterfgevallen door oorlogen, terrorisme, malaria, HIV, tuberculose, drugsverslaving en alcoholgerelateerde incidenten. Daarnaast worden de economische gevolgen van vervuiling geschat op een verbijsterende $4,6 biljoen per jaar, ofwel ongeveer $9 miljoen per minuut.0
