Onlangs hebben zes politieke partijen in Nederland—VVD, D66, SGP, ChristenUnie, Volt en JA21—een controversieel voorstel gepresenteerd om het basispakket van de zorgverzekering te bevriezen. Dit voorstel heeft als doel om de opname van nieuwe behandelingen en medicijnen in de bestaande dekking te beperken, met als verondersteld doel om de overheidsuitgaven te verlagen.
Het Centraal Planbureau (CPB) heeft geschat dat een dergelijke bevriezing zou kunnen leiden tot besparingen van ongeveer een half miljard euro in de komende regeerperiode. De prognoses suggereren zelfs dat het cumulatieve besparingen van wel 7,7 miljard euro kan opleveren in de komende decennia.
Ondanks deze cijfers zijn economen sceptisch over de haalbaarheid van dit plan.
Economische overwegingen achter de bevriezing
David Bolscher, een gezondheidseconoom bij ABN Amro, benadrukt dat de bevriezing aanvankelijk financieel voordelig lijkt, maar de overheid kan hinderen om in te spelen op de ontwikkelingen in de gezondheidszorg.
Hij wijst erop dat wanneer effectieve nieuwe behandelingen en medicijnen beschikbaar komen, er waarschijnlijk druk vanuit het publiek en de medische gemeenschap zal zijn om deze op te nemen in het basispakket.
De zaak van obesitasmedicatie
Om zijn punt te illustreren, verwijst Bolscher naar recente ontwikkelingen in de behandelingen van obesitas.
Hoewel deze nieuwe medicijnen een stevig prijskaartje hebben, bieden ze aanzienlijke gezondheidsvoordelen, zoals lagere bloeddruk, pijnverlichting en verbeterde vruchtbaarheid. Op de lange termijn zouden de maatschappelijke besparingen door deze positieve gezondheidsuitkomsten mogelijk opwegen tegen de initiële kosten.
Momenteel is het Zorginstituut verantwoordelijk voor het bepalen welke behandelingen en medicijnen onder de basiszorgverzekering vallen.
Zelfs als de voorgestelde bevriezing wordt doorgevoerd, blijft de mogelijkheid bestaan voor de Tweede Kamer om te stemmen over de opname van nieuwe therapieën, wat de status quo van de behandelopties behoudt. Bolscher voorspelt dat de snelheid waarmee nieuwe behandelingen aan het pakket worden toegevoegd waarschijnlijk ongewijzigd zal blijven, wat de vraag oproept of er daadwerkelijk besparingen zullen optreden.
Politieke gevolgen van zorgbeslissingen
Bolscher waarschuwt ook dat de keuze welke behandelingen vergoed worden, kan ontaarden in een politiek strijdtoneel. Dit zou kunnen leiden tot verhitte debatten en beslissingen die de toegankelijkheid van de gezondheidszorg beïnvloeden.
Bovendien heeft het CPB de alarmbel geluid over de langetermijnimplicaties voor patiënten als het basispakket wordt bevroren. Hun analyse suggereert dat niet iedereen gelijke toegang zou hebben tot de meest effectieve behandelingen, waardoor er een kloof ontstaat tussen degenen die financieel beter af zijn en degenen die dat niet zijn.
Deskundigen over het voorstel
Marcel Canoy, hoogleraar gezondheidseconomie aan de Vrije Universiteit Amsterdam, stelt vraagtekens bij de zorgen over het voorstel. Hij beweert dat de kans dat het basispakket daadwerkelijk wordt bevroren minimaal is. Canoy stelt dat dit voorstel minder over hervorming van de gezondheidszorg gaat en meer over het heralloceren van middelen naar andere begrotingsprioriteiten, met name op het gebied van defensie, nu Nederland geconfronteerd wordt met toenemende eisen voor militaire investeringen.
Gezien deze discussies is het cruciaal om nauwlettend in de gaten te houden hoe de voorgestelde wijzigingen in de zorgverzekering zich zullen ontwikkelen en welke mogelijke gevolgen deze hebben voor de toegang van de Nederlandse bevolking tot essentiële gezondheidszorgdiensten.
