In de afgelopen jaren is vervuiling uitgegroeid tot een ernstige wereldwijde bedreiging voor de gezondheid, die jaarlijks ongeveer 9 miljoen mensen het leven kost. Dit schokkende cijfer komt overeen met de volledige bevolking van een grote stad zoals Londen en benadrukt de dringende noodzaak tot actie.
Een studie, gepubliceerd in het Lancet Planetary Health tijdschrift, werpt een nieuw licht op de toenemende impact van milieudegradatie. Het blijkt dat één op de zes sterfgevallen wereldwijd te wijten is aan vervuiling.
Onderzoek uitgevoerd door de Global Alliance on Health and Pollution (GAHP) onthult een zorgwekkende trend: ondanks eerdere inspanningen, zoals beschreven in een rapport uit 2017, is het aantal sterfgevallen door vervuiling niet afgenomen.
Sterker nog, vervuiling overtreft nu het gecombineerde dodental van oorlogen, terrorisme, malaria, HIV, tuberculose, drug overdoses en alcoholgerelateerde incidenten.
De verschuivende bronnen van vervuiling
Opvallend is dat de nieuwste bevindingen wijzen op een aanzienlijke verschuiving in de bronnen van vervuiling.
Verbeteringen in watervoorziening en sanitatie, samen met betere toegang tot gezondheidszorg, hebben het aantal sterfgevallen door vervuiling gerelateerd aan extreme armoede sinds 2000 verminderd. Toch, volgens Joe Shaw, een expert op het gebied van chemische vervuiling van de Indiana University en co-auteur van het rapport, wordt deze vooruitgang overschaduwd door de opkomst van moderne vervuiling die voortkomt uit economische groei, verstedelijking en industrialisatie.
Stijgende gevaren van luchtvervuiling en giftige chemicaliën
Sinds de laatste beoordeling zijn de sterfgevallen door luchtvervuiling en giftige chemicaliën met 7% gestegen, met een verbijsterende toename van 66% sinds het begin van deze eeuw. Van de 9 miljoen voortijdige sterfgevallen die jaarlijks aan vervuiling kunnen worden toegeschreven, is ongeveer 75% gerelateerd aan luchtkwaliteitsproblemen, terwijl giftige chemicaliën verantwoordelijk zijn voor ongeveer 1,8 miljoen sterfgevallen.
Alarmerend is dat bijna de helft van deze sterfgevallen voortkomt uit blootstelling aan lood, een gevaarlijke stof die langdurige gezondheidsrisico’s met zich meebrengt.
Ongelijkheden in de gezondheidsrisico’s door vervuiling
Het rapport benadrukt ook een schrijnende ongelijkheid in de impact van vervuiling op de gezondheid, met maar liefst 90% van de sterfgevallen door vervuiling die zich voordoen in ontwikkelingslanden. De belangrijkste schuldigen zijn de verbranding van fossiele brandstoffen, onbeheersbare industriële praktijken, snelle stedelijke migratie, bevolkingsgroei en inadequaat toezicht op chemische veiligheid in deze regio’s.
De ware omvang van de effecten van vervuiling onderschatten
Echter, dit is mogelijk slechts het topje van de ijsberg. De uitgebreide effecten van vervuiling op de gezondheid zouden veel verder kunnen reiken als er meer gegevens beschikbaar waren. Het rapport stelt dat de wereldwijde productie van chemicaliën naar verwachting tegen 2030 zal verdubbelen, waarbij twee derde van deze productie plaatsvindt in ontwikkelingslanden waar veiligheidsnormen onvoldoende zijn. Richard Fuller, CEO van Pure Earth en hoofdonderzoeker, legt uit dat veel gevaarlijke chemicaliën, zoals kwik, PFAS, asbest, pesticiden en hormoonverstoorders, niet in deze analyse zijn opgenomen vanwege een gebrek aan gegevens om hun wereldwijde impact te beoordelen.
Experts geloven dat als we de volledige belasting van chemische blootstelling nauwkeurig zouden kunnen meten, het dodental dat aan giftige chemicaliën kan worden toegeschreven zou kunnen oplopen tot ongeveer 4 miljoen, in plaats van de huidige schatting van 1,8 miljoen.
De dringende noodzaak tot actie
Rachael Kupka, uitvoerend directeur van GAHP, benadrukt het belang van het erkennen van de langetermijngevolgen van chemische blootstelling, vooral voor kwetsbare groepen zoals kinderen. Onderzoek legt verbanden tussen verkeer en luchtvervuiling en hogere sterftecijfers door ziekten zoals COVID-19 en influenza. Bovendien is blootstelling aan lood gecorreleerd met lagere IQ’s, hogere schooluitval, verminderde economische productiviteit, cognitieve beperkingen en zelfs geweld.
Ondanks de verontrustende statistieken en de onmiskenbare verbanden tussen vervuiling, klimaatverandering en verlies van biodiversiteit blijven wereldwijde inspanningen om deze volksgezondheidscrisis aan te pakken ontoereikend. Vervuiling wordt vaak als een lokaal probleem behandeld, waarbij de grensoverschrijdende aard ervan wordt genegeerd, aangezien verontreinigende stoffen zich verspreiden via lucht, water en de voedselketen.
Een aanzienlijke uitdaging is het verzamelen van meer uitgebreide gegevens over giftige stoffen en het versterken van de capaciteiten van landen, wetenschappers en risicobeoordelaars, vooral in ontwikkelingsregio’s. Joe Shaw merkt op dat het PrecisionTox project, gefinancierd door de EU, tot doel heeft nauwkeurigere methoden te ontwikkelen voor het identificeren en in kaart brengen van giftige chemicaliën in het milieu.
Onderzoek uitgevoerd door de Global Alliance on Health and Pollution (GAHP) onthult een zorgwekkende trend: ondanks eerdere inspanningen, zoals beschreven in een rapport uit 2017, is het aantal sterfgevallen door vervuiling niet afgenomen. Sterker nog, vervuiling overtreft nu het gecombineerde dodental van oorlogen, terrorisme, malaria, HIV, tuberculose, drug overdoses en alcoholgerelateerde incidenten.0