Milieuvervuiling is een dringend probleem dat verantwoordelijk is voor ongeveer één op de zes sterfgevallen wereldwijd. Volgens een recent onderzoek gepubliceerd in het Lancet Planetary Health tijdschrift verliezen jaarlijks naar schatting 9 miljoen mensen het leven door vervuiling, een aantal dat gelijkstaat aan de totale bevolking van Londen.
Dit alarmerende cijfer benadrukt de noodzaak voor meer milieubewustzijn en actie.
Sinds de publicatie van het eerste rapport in 2017 is de schade door vervuiling constant gebleven, zonder enige afname. Sterker nog, het aantal doden door vervuiling overstijgt dat van oorlog, terrorisme en verschillende infectieziekten, wat samen een ernstige crisis voor de volksgezondheid vormt.
Ook de economische gevolgen zijn schokkend; vervuiling veroorzaakt naar schatting jaarlijks schade van zo’n 4,6 biljoen dollar, wat neerkomt op ongeveer 9 miljoen dollar per minuut.
De veranderende bronnen van vervuiling
Uit recent onderzoek blijkt dat de belangrijkste bronnen van vervuiling aan verandering onderhevig zijn.
Verbeteringen in de watervoorziening en afvalwaterbehandeling, evenals vooruitgangen in de gezondheidszorg, hebben geleid tot een daling van het aantal vervuilingsgerelateerde sterfgevallen door extreme armoede sinds 2000. Deze positieve trend wordt echter overschaduwd door een aanzienlijke stijging van moderne vormen van vervuiling, aangedreven door economische ontwikkeling, industrialisatie en stedelijke groei.
Joe Shaw, een expert in toxicologische vervuiling en co-auteur van het rapport, uit zijn bezorgdheid over deze toenemende trend.
Stijgende sterfte door luchtvervuiling en giftige stoffen
Gegevens tonen aan dat sterfgevallen gerelateerd aan luchtvervuiling en giftige stoffen met 7% zijn gestegen sinds de vorige beoordeling en met 66% sinds 2000.
Van de 9 miljoen voortijdige sterfgevallen die jaarlijks aan milieuvervuiling worden toegeschreven, is een verbluffende 75% gerelateerd aan luchtkwaliteitsproblemen. Giftige chemicaliën zijn verantwoordelijk voor 1,8 miljoen sterfgevallen per jaar, waarbij blootstelling aan lood een significante bijdrager is.
Het rapport benadrukt ook de ongelijkheid in wereldwijde gezondheid en milieueffecten, met de opmerking dat 90% van de vervuilingsgerelateerde sterfgevallen zich in ontwikkelingslanden voordoen. Dit is grotendeels te wijten aan factoren zoals de verbranding van fossiele brandstoffen, ongecontroleerde industriële groei, snelle verstedelijking, bevolkingsgroei en onvoldoende regelgeving voor chemische stoffen.
De ware impact van vervuiling onderschatten
Ondanks de inzichten die uit dit onderzoek zijn verkregen, is het waarschijnlijk dat de ware omvang van de gezondheidseffecten van vervuiling zelfs nog ernstiger is dan gerapporteerd. De auteurs van de studie suggereren dat een volledig begrip zou ontstaan als er meer uitgebreide gegevens beschikbaar zouden zijn, vooral met betrekking tot de wegen die chemicaliën in het milieu afleggen. Naar verwachting zal de wereldwijde chemische productie tegen 2030 verdubbelen, waarbij tweederde van deze productie in ontwikkelingslanden plaatsvindt. Alarmerend is dat slechts een fractie van deze chemicaliën adequaat op veiligheid wordt getest.
Richard Fuller, CEO van Pure Earth en de hoofdonderzoeker van de studie, wijst erop dat veel gevaarlijke chemicaliën uit de analyse zijn uitgesloten, waaronder kwik, PFAS, asbest, pesticiden en hormoonverstoorders. Het gebrek aan gegevens die nodig zijn om de wereldwijde impact van deze stoffen te evalueren, betekent dat de huidige schattingen van 1,8 miljoen sterfgevallen aanzienlijk kunnen worden onderschat, mogelijk tot 4 miljoen.
De impact op kwetsbare bevolkingsgroepen
Rachael Kupka, Executive Director van de Global Alliance on Health and Pollution (GAHP), wijst erop dat veel chemicaliën ernstige risico’s voor de gezondheid van de hersenen, het immuunsysteem, de vruchtbaarheid en de zwangerschap met zich meebrengen, vaak met blijvende gevolgen. Kinderen zijn in het bijzonder zeer kwetsbaar voor deze bedreigingen. Blootstelling aan milieuvervuiling, zoals die van verkeer en slechte luchtkwaliteit, is in verband gebracht met een verhoogd sterfterisico door luchtwegaandoeningen zoals COVID-19 en griep, terwijl blootstelling aan lood samenhangt met lagere IQ-niveaus, hogere schooluitvalpercentages, verminderde economische productiviteit, cognitieve beperkingen en zelfs geweld.
De dringende noodzaak van wereldwijde actie
Ondanks deze verontrustende statistieken en de onmiskenbare verbanden tussen vervuiling, klimaatverandering en verlies van biodiversiteit, schieten wereldwijde initiatieven om deze crisis in de volksgezondheid aan te pakken ernstig tekort. Vervuiling wordt vaak als een lokaal probleem beschouwd, terwijl bewijs suggereert dat verontreinigende stoffen geen grenzen kennen; ze verplaatsen zich door lucht, water, voedselketens en consumentproducten.
Een van de grootste uitdagingen is het verzamelen van meer uitgebreide gegevens over giftige stoffen en het verbeteren van de capaciteiten van landen, wetenschappers en risicobeoordelaars—vooral in ontwikkelingsgebieden—om vervuiling effectief te monitoren, beheren en verminderen. Joe Shaw merkt op dat de precisietoxicologiemethoden die worden ontwikkeld via het EU-gefinancierde PrecisionTox-project, aanzienlijk zouden kunnen bijdragen aan het verminderen van sterfgevallen en ziekten die verband houden met moderne verontreinigende stoffen door de identificatie en kaartlegging van giftige chemicaliën in het milieu te verbeteren.
Sinds de publicatie van het eerste rapport in 2017 is de schade door vervuiling constant gebleven, zonder enige afname. Sterker nog, het aantal doden door vervuiling overstijgt dat van oorlog, terrorisme en verschillende infectieziekten, wat samen een ernstige crisis voor de volksgezondheid vormt. Ook de economische gevolgen zijn schokkend; vervuiling veroorzaakt naar schatting jaarlijks schade van zo’n 4,6 biljoen dollar, wat neerkomt op ongeveer 9 miljoen dollar per minuut.0